HETEROSEKSÜEL MELANKOLİ VE EŞCİNSEL KATEKSİS: BİZİM BÜYÜK ÇARESİZLİĞİMİZ ÜZERİNDEN BİR TARTIŞMA

Authors : Fatih Serdar Özgültekin

Pages : 57-71

Doi:10.17572/mj2020.1.5771

View : 29 | Download : 13

Publication Date : 2020-06-20

Article Type : Research

Abstract :Melankoli, uzun bir süre boyunca patolojik veya psikiyatrik açılardan ele alınmıştır. Tıpkı nostalji gibi, insanın hem bireysel hem de toplumsal yönden paylaştığı ve kimlik inşasından fail olma imkânına dek pek çok sürecin merkezinde konumlanmış bir kavramdır. Kavram; inkâr, içselleştirme, belirsizlik, mistisizm, eksiklik gibi çeşitli duygu durumlarını ve tutumları içermektedir. Ama aynı zamanda ‘acı’ ve ‘kayıp’ ile kurduğu ilişki ve bir dünya görüşü olarak edinimi itibariyle hem ‘kurumsallaşmış’ ve ‘resmî’ nitelemelerin dışında kalabilmiş, hem de özgürlükçü bir potansiyel taşıyabilmiş bir terim olarak karşımıza çıkar. Söz konusu çerçevede bu çalışma; Sigmund Freud’un ‘kaybın bedene alınması’, bu suretle bir ‘özdeşleşmeyi’ içermesi perspektifinden hareket edecektir. Ardından Judith Butler’ın bu melankoli kavrayışından hareketle heteroseksüelliğin kuruluşunu, eşcinsel kateksisin boyutlarını tarif ettiği çalışmasından ilerleyecek ve Barış Bıçakçı’nın Bizim Büyük Çaresizliğimiz isimli romanının iki ana karakteri olan Ender ve Çetin’e odaklanacaktır. Bu melankoli, kitabın anlatımına, karakterlerin birbirleriyle ilişkisine, hayatlarına sonradan dahil olan kadın karaktere yönelik tutumlarına (Nihal) ve hatta öykünün geçtiği kentin (Ankara) tarif edilme biçimine dahi yansır. Bu açıdan özellikle kadın karakterle kurulan ilişkiyi ve ana karakterlerin dostluğunu biçimlendirmesi Butler’ın toplumsal cinsiyet ve melankoli perspektifi ile tartışılacaktır.
Keywords : Edebiyat, psikanaliz, Freud, Butler, Barış Bıçakçı