Bir Budist Ahlak Klasiği: Aryaşura’nın Catakamala’sı

Authors : Ali Gül

Pages : 147-186

Doi:10.17131/milel.1106956

View : 23 | Download : 20

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research

Abstract :Dinî geleneklerin en önemli yönlerinden biri ahlaki yapılarıdır. Bütün dinler müntesiplerine ahlaklı yaşamayı salık verir ve bu anlamda birtakım prensipler ortaya koyar. Ahlaki prensipler dinlerin kutsal metinleri içinde önemli bir yer tutar. Öte yandan kutsal metinler dışında üretilen dinî literatürde ahlaki öğretileri esas alan metinlere çokça rastlanır. Bu metinler çeşitli edebî türleri kullanabilir. Budist gelenek söz konusu olduğunda Câtaka adı verilen öyküler, bu açıdan önemli bir edebî türü oluşturur. Buda’nın geçmiş yaşam anlatıları olarak tanımlanabilecek Câtakalar, onun bir bodhisattva yani Buda olma yolunda bir namzet iken sergilediği erdemleri konu edinir. Budist gelenekte yüzlerce Câtakadan söz edilir. Pali Kanon’un Câtaka kitabı bunların 547’sini içerir. Budist literatürde ilhamını Câtaka öykülerinden alan derlemeler de vardır. Aryaşura’nın (MS 4. yüzyıl?) kaleme aldığı ve otuz dört Câtaka öyküsünü barındıran Câtakamâlâ, bu derlemelerin en bilinenidir. Elinizdeki makale, bir taraftan Câtakamâlâ’yı tanıtmaya ve Câtakamâlâ’nın Budist ahlak geleneğini yansıtmadaki katkısını değerlendirmeye çalışırken diğer taraftan eserin içerdiği öyküler çerçevesinde Budizm’in kimi ahlaki esaslarını ortaya koymaya gayret edecektir
Keywords : Budizm, Buda, Budist Ahlak, Bodhisattva, Cataka Öyküleri, Aryaşura, Catakamala