Türk Mitolojisine Ait ‘Kutsal Ana’ İmgesinin Siyasal Antropoloji Bağlamında Değerlendirilmesi

Authors : Efe Baştürk

Pages : 99-119

Doi:10.17131/milel.436844

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2018-06-25

Article Type : Research

Abstract :Mitoloji, bir toplumun kolektif hafızasının bilinçaltını oluşturur. Mitolojik göstergeler, yalnızca destansı özellikler taşımaz; onlar ayrıca bir toplumun politik ve hukuki anlamda nasıl örgütlendiğine ilişkin ipucu sunarlar. Bu bakımdan bir toplumun politik örgütlenmesi, kolektif bilinci yapılandıran arketipler vasıtasıyla anlaşılabilir. Bu çalışma, arketiplerin mitolojik varyantlarına odaklanarak Eski Türk toplumlarındaki "kutsal Ana” imgesine değinecektir. Eski Türk toplumlarında kutsal Ana imgesine yüklenen animist anlam, kendisini, anahanlı politik sistemde göstermektedir. Anahanlık, arkaik Türk toplumunun, bir taraftan doğa ile bütüncül ilişkisini, diğer taraftan ise bu bütüncül ilişkiden kaynaklanan siyasal[lık] düzeyini yansıtmaktadır. Anahanlı bir siyasal sistem, doğa ile kurulan ilişkinin hem imgesel-arketipsel düzeyini, hem de tüm bu süreçler yoluyla inşa edilen politik-hukuki bir yapıyı işaret eder. Türk toplumunun arkaik varoluş biçimi olarak anahanlık, kadın imgesine yüklenen "kutsallık” anlamını, "farklılaşmamış” (doğa ile bütüncül varoluş) bir siyasal sistem vasıtasıyla kurar. Bu çalışma, siyasal antropoloji perspektifine dayanarak arkaik Türk toplum yaşamını ilgili arketipler üzerinden tartışmayı amaçlamaktadır .
Keywords : Mitoloji, Arketip, Siyasal Antropoloji, Anahanlık, Türk Mitolojisi