Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlerin İdari Yapısı: Ermeniler Örneği

Authors : Canan Seyfeli

Pages : 125-156

View : 20 | Download : 0

Publication Date : 2005-06-01

Article Type : Other

Abstract :Bu makalenin konusu Osmanlı hakimiyeti altındaki Ermeni Kilisesi’nin idari yapısı hakkında olacaktır. Kilisenin ruhani yapısı konunun dışındadır. Ancak Osmanlı hâkimiyetinde oluşan idari yapı içerisinde Ermeni Kilisesi’nin ruhani idaresine etki yapan durumlar bildirinin kapsamında yer alacaktır. Bu çalışmanın ana konusu iki farklı kurum kapsamında gelişmiştir. Birincisi Apostolik Ermeni Kilisesi ve bu kiliseden ayrılarak oluşan Katolik ve Protestan Ermeni Kiiliseleridir. İkinci kurum ise Osmanlı Devletinin Gayrimüslimleri idare sistemidir. Osmanlı Gayrimüslimleri idare sistemi bugüne kadar yapılan araştırmalarda zımmilik ya da millet sistemi şeklinde isimlendirilmiştir. Ancak bu sistemi Tanzimat dönemine kadar zımmi, sonrasında ise millet sistemi doğrultusunda iki dönemde ve iki farklı isim altında değerlendirmenin konuyu anlaşılır kılacağı kanaatindeyim. Bu çalışma iki kısımdan oluşmaktadır. Birincisinde Osmanlı Devletinde Gayrimüslimlerin idari sistemi genel olarak ortaya konacak. İkincisinde ise Süryani Kadim Kilisesi’nin idari yapısı ele alınacaktır. Sonuç olarak Osmanlı Devleti’nde yaşayan Gayrimüslimler İslam zımmi sistemi içerisinde değerlendirilmiş ve fethedilen bölgedeki vaziyetleri üzere kendi gelenekleri doğrultusunda serbest bırakılmışlardır. Ancak taleplerin karşılanması ve aksaklıkların giderilmesi için yürütülen çalışmalarla yapılan değişiklikler sistemin aksamasına neden olmuştur. Tanzimat dönemi siyasal ve hukuk alanındaki köklü değişikliklere paralel olarak Gayrimüslimlerin idare sistemi de değişime uğramıştır.
Keywords : Ermeni Kilisesi, Osmanlı, Gayrimüslimleri İdare Sistemi, Zımmi, Millet Sistemi.