TEZKİRELER ÜZERİNE BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ
Authors : Jülide Erken
Pages : 35-75
Doi:10.32579/mecmua.460102
View : 10 | Download : 6
Publication Date : 2018-12-15
Article Type : Other
Abstract :Kaleme alındıkları dönemde şairlerin ve eserlerinin unutulmasına mâni olan şu’arâ tezkireleri, Klâsik Türk edebiyatı tarihinde önemli bir yere sahiptir. Eserlerinde biyografik bilgilere yer veren tezkire yazarları, bu bilgileri sunarken kendi içinde bir güzelliği ve estetiği barındıran bir tezkire dili meydana getirmişlerdir. Böylece tezkireler, biyografik eserler olmalarının yanında edebî eser niteliği de kazanmıştır. Yaşadıkları dönemin münekkidi olarak görülen tezkire yazarları, eserlerinde terminolojik değeri olan çeşitli sıfat ve terimleri kullanarak edebî değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Bu bağlamda yazarların oluşturdukları bu dil ile tezkireler birer tenkit metni olarak da görülmüştür. Geçmişten günümüze kadar tezkireler hakkında pek çok çalışma yapılmıştır. Zaman içinde tezkirelerin günümüz harflerine aktarılması ve dijital ortama taşınmasıyla bu çalışmalar daha ayrıntılı ve çok yönlü bir hâle gelmiş, yapılan çalışmaların sayısında bir artış olmuştur. Tezkireler hakkında yapılan bu çalışmalara araştırmacıların kolaylıkla ulaşabilmesi için bunların bir araya getirilerek tespit edilmesi gerekmektedir. Bu yönde iki bibliyografya çalışması bulunmaktadır. Bunlardan ilki M. Fatih Köksal’ın "Türkçe Şu’arâ Tezkireleri Üzerine Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası” (1999), ikincisi ise Filiz Kılıç’ın "Edebiyat Tarihimizin Vazgeçilmez Kaynakları: Şair Tezkireleri” (2007) isimli makaleleridir. Klâsik Türk edebiyatında tezkire denildiğinde akıllara çoğunlukla şu’arâ tezkireleri gelir ancak evliyâlar, belirli meslek grupları vb. için kaleme alınan tezkireler de vardır. Bu bağlamda tezkirelerin zengin bir kaynak olması ve çalışmaların çok yönlü bir şekilde yapılması bakımından bu bibliyografya çalışması -birkaç istisna dışında- Anadolu sahasında verilen Türkçe şu’arâ tezkireleri ile sınırlı tutulmuştur. Ayrıca daha önce yapılan çalışmalar dikkate alınarak, yeni çalışmalarla birlikte tasnif edilmiş ve alfabetik olarak sıralanmıştır. Böylelikle geçmişten günümüze güncellenerek bir tasnif ışığında bir araya getirilen bu çalışmalara araştırmacıların ilgi alanlarına göre daha kolay bir şekilde ulaşması hedeflenmiştir.Keywords : Klâsik Türk Edebiyatı, şu’arâ tezkireleri, edebiyat tarihi, biyografik metinler, edebi tenkit.