ÖĞRETMENLERİN PROAKTİF DAVRANIŞ DÜZEYLERİ İLE BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Authors : Songül Halici Karabatak

Pages : 48-64

Doi:10.32579/mecmua.381993

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2018-07-02

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada öğretmenlerin proaktif davranışları ile beş faktör kişilik (BFK) özellikleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir.  Veriler, Elazığ il merkezinde görev yapan öğretmenlerinde oransız eleman örnekleme yöntemi ile 224 öğretmenden toplanmıştır. Verilerin toplanması sürecinde On-Maddeli Kişilik Ölçeği ile Kısaltılmış Proaktivite Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için betimsel istatistiklerden faydalanılmıştır. Çalışma sonunda öğretmenlerin dışa dönüklük, yumuşak başlılık, duygusal dengelilik ve deneyime açıklık kişilik özelliklerinin "Biraz Katılıyorum” düzeyinde iken, sorumluluk kişilik özelliği ile proaktif davranışlar sergilemelerinin "Katılıyorum” düzeyinde olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin proaktif davranış düzeyleri ile demografik özelliklerden sadece eğitim durumu arasında anlamlı ve pozitif ilişki olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin proaktif davranış düzeyleri ile sorumluluk, dışadönüklük ve deneyime açıklık özellikleri arasında orta düzeyde, yumuşak başlılık ve duygusal dengelilik özellikleri arasında düşük düzeyde, anlamlı ve pozitif yönde ilişkinin olduğu görülmüştür. Regresyon analizinin birinci adımında eklenen eğitim durumu ve kıdem değişkenlerinin proaktif davranış üzerinde anlamlı yordayıcı olduğu, fakat cinsiyet değişkeninin proaktif davranış üzerinde anlamlı bir yordayıcı olmadığı görülmüştür. Analize ikinci adımda eklenen BFK özelliklerinin hepsi birlikte öğretmenlerin proaktif davranışlarını anlamlı düzeyde yordamıştır. Özellikle deneyime açıklık ve dışadönüklük özelliklerinin öğretmenlerin proaktif davranış üzerinde anlamlı yordayıcılar olduğu, ancak sorumluluk, yumuşak başlılık ve duygusal dengelilik özelliklerinin anlamlı yordayıcılar olmadığı ortaya çıkmıştır. Çalışmanın sonunda öğretmenlerin proaktifliklerinin arttırılmasına yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur. 
Keywords : Proaktiflik, Proaktif Davranış, Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Öğretmen