UŞUN KOCA OĞLU SEGREK BOYU’NUN TARİHİ

Authors : Dursun Can Eyüboğlu

Pages : 59-90

View : 22 | Download : 21

Publication Date : 2022-07-26

Article Type : Research

Abstract :Dede Korkut Kitabı’ndaki onuncu boy Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’dur. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nda en eskisi tarihin derinliklerine uzanan birçok tarihi-destani-efsanevi-mitolojik tabaka bulunmaktadır. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nda tarihi-coğrafi-edebi-kültürel olarak başlıca iki tabaka bulunmaktadır: Alt Tabaka ve Üst Tabaka. Alt Tabaka En Eski Devirler Tabakası, İskit/Saka-Hun-Kanglı-Usun Tabakası, Göktürk-Türgiş Tabakası, Oğuz Tabakası’ndan oluşmaktadır. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun eski devirlere uzanan En Eski Devirler Tabakası bulunabilir. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun İskit/Saka-Hun-Kanglı-Usun dönemine uzanan bir alt tabakası vardır. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun alt tabakası Usunlar/Vusunlar ile ilgilidir. Salur Kazan Tutsak Olup Oğlu Uruz Çıkardığı Boy, özellikle Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu ve/veya Kazılık Koca Oğlu Yigenek Boyu’nun Kazan'a bir uyarlamasıdır. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’ndaki bazı motif ve olayların benzerleri Türk tarihinde görülmektedir. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun bir alt tabakası Göktürk-Türgiş dönemiyle ilgilidir. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun bir alt tabakası Oğuz dönemiyle ilgilidir. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun Seğrek adlı Türkmenistan varyantının olması, boyda geçen birçok yer adı, anlatının Orta Asya’da başka varyantlarının da bulunması, bu boyun tarihi köklerinin Oğuzlar’ın Orta Asya’da bulundukları 10.-11. yüzyıllardan daha eski bir tarihe ait olduğunu göstermektedir. Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun en üst tabakası sonraki dönemlerle ilgilidir. Bu çalışmada Dede Korkut’taki Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun tarihi incelenmiştir.
Keywords : Dede Korkut, Segrek, Egrek, Uşun Koca, Usun