Düz Atkılı Ahşap Köprüler Bağlamında Kula Deresi Köprüsü Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Pınar Gök, Can Şakir Binan

Pages : 16-47

View : 36 | Download : 41

Publication Date : 2024-05-09

Article Type : Research

Abstract :Başta yayalar ve kervanlar tarafından kullanılan yollar ve köprüler; zaman içerisinde önce at arabalarının, motorlu araçların keşfi ve yaygınlaşmasından sonra ise ağır vasıtaların geçişine imkân verecek şekilde düzenlenmiştir. Köprüler, bu ihtiyaçların en hızlı ve ekonomik şekilde karşılanabilmesi için yeni geliştirilen malzemelerin ve yapım tekniklerinin kısa sürede denendiği, insanoğlunun teknik gelişimini yansıtan bir ayna olmuştur. Aynı zamanda köprülerin, fonksiyonun ön planda olduğu bir yapı türü olması nedeniyle ömrünü tamamlayan/ihtiyaca cevap vermeyen köprüler hızla dönüştürülmüştür. 20. yüzyıl başında ülkemizdeki köprülerin büyük bir kısmı ahşap iken, günümüzde tescilli köprüler arasında dahi bu oran %2’ye düşmüş, Trakya’da ise hiç kalmamıştır. Bu makalede, 1915 yılında İstanbul ili, Silivri ilçesinde, Silivri-Çorlu yolu üzerinde askerî ihtiyaçlar nedeniyle düz atkılı ahşap bir köprü olarak inşa edilen ve 20. yüzyıl ortalarında üst yapısı betonarmeye çevrilen Kula Deresi Köprüsü yerinde incelenmiş, arşiv araştırması yapılarak 19. yüzyıl sonu-20. yüzyıl başında inşa edilmiş benzer örneklerle birlikte ele alınmış ve koruma yaklaşımı üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Köprülerin tasarımında yapısal ilerlemelerle başarı kazanıldığı ölçüde estetik değerleri artmıştır. Günümüzde ise teknolojik köprüler dışında kalan köprülerde, genellikle maliyet ve fonksiyonun öncelendiği, estetik kaygıların ikinci planda kaldığı bir tek tipleşmeye gidildiği düşünülmektedir. Büyük oranda yok olmuş Kula Deresi Köprüsü’nün onarılması ve ahşap bölümlerinin yeniden yapılmasının, köprülerin estetik ve teknolojik gelişiminde atlanan bir basamağı göstermesi ve çeşitlilik oluşturması açısından faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Keywords : Kula Deresi Köprüsü, Ahşap Köprü Teknolojisi, Tarihi Köprüler, 19. yüzyıl-20. yüzyıl, Silivri, Trakya.