TÜRKİYE’ DE YETİŞTİRİLEN ÇEŞİTLİ SIĞIR IRKLARI ARASINDAKİ GENETİK İLİŞKİLER

Authors : Ceyhan Özbeyaz, Mehmet Ali Yildiz, Handan Çamdeviren

Pages : 17-32

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 1999-06-01

Article Type : Research

Abstract :Türkiye’de yetiştirilen çeşitli kültür (Holştayn, Jersey ve Esmer) ve yerli sığır ( DAK, GAK, YK ve Boz) populasyonlarında biyokimyasal polimorfizmden (Hb, Pa, Am-I ve Tf.) yararlanılarak akrabalı yetiştirme katsayıları, ortalama heterozigotluk ve genetik uzaklık değerleri tahmin edilmiştir. Her bir lokusta hesaplanan akrabalı yetiştirme katsayıları ırklara göre farklılık göstermiştir. Ortalama heterozigotluklar (Ĥ) yerli populasyonlarda 0.387±0.130–0.512±0.076, kültür ırklarında ise 0.327±0.154 – 0.439±0.058 olarak bulunmuş ve ortalama heterozigotluk değerleri arasındaki farklılıkların önemli olmadığı tespit edilmiştir. Genetik uzaklık(dij) değerleri yerli sığır ırkları arasında 0.006 - 0.090, kültür ırkı populasyonlarında 0.050 – 0.128, yerli ve kültür ırkları arasında ise 0.032 - 0.170 olarak belirlenmiştir. Kümeleme analizinde (UPGMA) üç ana sınıf tespit edilmiştir. GAK ve Jersey ırkları birbirine uzak olan iki farklı ana kümeyi oluşturmuştur. GAK ve Jersey ana sınıflarının ortasındaki ana kümede Esmer, Holştayn ve yerli sığır (DAK, YK ve Boz) populasyonlarından oluşan üç alt grup yer almıştır. Çalışılan lokuslar bakımından GAK ve Jersey populasyonlarının hem kendi içlerinde birbirlerinden hem de diğer ırklardan farklı genetik yapılarda olduğu bulunmuştur. DAK, YK ve Boz populasyonları benzer genetik yapılara sahip olmakla birlikte bu ırkların Esmer ırkına olan genetik yakınlıklarının Holştayn populasyonuna olan benzerliklerinden daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Sığır ırklarının tasnif edilmesinde kümeleme analizinin kullanışlı bir metot olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Yerli sığır, akrabalı yetiştirme katsayısı, heterozigotluk, genetik uzaklık, kümeleme analizi.