Gelecek İçin Belleği Korumak: Tiyatro Arşivi Oluşturma Gerekliliği

Authors : Gözde Pelister

Pages : 109-124

Doi:10.26650/CONS2022-1112805

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Günümüz kuramsal çalışmaları kapsamında tarih, bellek çalışmalarıyla farklı açılardan anlaşılmaya çalışılmaktadır. Tiyatro ise doğası gereği insanın geçmişten günümüze olan yolculuğunu performans dolayımıyla sahneye taşımaktadır. Bu bağlamda tiyatro oyunlarının, tarihin resmi olmayan belgeleri olarak korunması önemlidir. Tarihin en önemli kaynağı bellektir. Arşivler ise tarihsel belgelerle kolektif belleğin depolarıdır. Arşivler hatırlanmaya değer şeylerin geçmişten bugüne ardından da geleceğe taşındığı mekanlardır. Özellikle batı kültürü köklü bir arşiv geleneğine sahiptir. Toplumsal ve politik olayların kayıtlarının tutulması geçmişi anlayıp bugünü anlamlandırmaya yardımcı olmaktadır. Türkiye’de devlet arşivi, Osmanlı İmparatorluğu dönemine uzanan güçlü bir geleneğe sahiptir. Türk tiyatrosunun ise, depolama alışkanlığına sahip olsa da özellikle bağımsız tiyatroların sayılarının arttığı günümüzde, gerek tiyatroların gerekse araştırmacıların taleplerini karşılayacak çağa uygun bir arşivleme alışkanlığına sahip olduğu maalesef söylenemez. Bu bağlamda tiyatroların sahnelediği oyunlar ve tecrübeleriyle toplumsal arşivler oldukları söylenebilir. Toplumsal bellek ve tiyatro belleğini korumanın dijital çağda daha da önemli hale geldiği açıktır. Bu makalenin amacı, tarih, bellek ve arşiv ilişkisi bağlamında 2009 yılında Birleşik Devletler’de başlayan Amerikan Tiyatrosu Arşiv Projesi (ATAP) örneği üzerinden Türk tiyatrosunun belleğini korumak için tiyatroların arşiv oluşturmalarının önemini ortaya koymayı amaçlamaktadır
Keywords : Tiyatro, , bellek, arşiv