Bursa Tasavvuf Kültüründe Mısrîlik ve Gazzîzâde Abdüllatif Efendi’nin Ravzatü’l-Müflihûn Adlı Eserindeki Zümre-i Zâkirân

Authors : Şemsettin Çoban

Pages : 157-171

View : 35 | Download : 37

Publication Date : 2023-09-18

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti olan Bursa, Osmanlı coğrafyasını tasavvuf kültürü açısından altı asır boyunca besleyen şehirlerdendir. Bursa tasavvuf kültürüne rengini veren temel tasavvufi yaklaşımlar ise Nakşibendiyye, Kâdiriyye, Celvetiyye, Halvetiyye ile bu tarikatlara ait kollar olmuştur. Bu bağlamda Bursa’nın dinî ve sanatsal hayatını besleyen tarikatlardan biri de Halvetî-Mısrî geleneğinin devamı niteliğinde olan Ahmed Gazzî Dergâhı’dır. Medrese eğitimi almış olmasına rağmen Bursa’ya gelişinden sonraki süreçte Niyâzî-i Mısrî’nin tasavvufi görüşlerinden etkilenerek tasavvuf yoluna meyleden Ahmed Gazzî tarafından kurulan bu dergâhın Bursa tekke mûsikisi geleneğine önemli katkıları olmuştur. Zira bu dergâh kuruluşundan itibaren cami ve tekke musikisi sahasında pek çok mûsikişinasa ev sahipliği yapmıştır. Dergâhın üçüncü şeyhi olan Gazzîzâde Abdüllatif Efendi Bursa vefeyâtnâmelerinin önemli bir halkasını teşkil eden Ravzatü’l-Müflihûn adlı eserinde hem kendi dönemi hem de büyük dedesi Ahmed Gazzî ve dedesi Mustafa Efendi döneminde dergâhta zâkirlik yapan mûsikişinas zâtların hayatları hakkında bilgilere yer vererek dönemin tekke mûsikisi kültürüne ışık tutmaktadır. 18. ve 19. yüzyıl Bursa tasavvuf kültürünün hem ilmî hem de sanatsal hayat bakımından önemli müesseseleri arasında yer alan Ahmed Gazzî Dergâhı zâkirlerinin bir bölümünü tekke mûsikisinin yanında cami mûsikisinin de önde gelen isimleri arasında yer almıştır. Bu çalışmada Gazzîzâde Abdüllatif Efendi’nin Ravzatü’l-Müflihûn’undaki zâkirlerin hayat hikâyeleri bağlamında Ahmed Gazzî Dergâhı’nın Bursa dinî mûsiki kültüründeki yeri ve bu sahaya katkıları ele alınacaktır.
Keywords : Bursa, Gazzîzâde Abdüllatif Efendi, Ravzatü’l-Müflihûn, Zâkir, Mûsikişinas