Nahivcilerin Bazı Morfolojik Zarûretlere Dair Yaklaşımları

Authors : Muhammed Meşhud Hakçioğlu

Pages : 114-137

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2022-03-18

Article Type : Research

Abstract :Nahivcilerin Arap dili ile alakalı bir kaideyi tespit ederken başvurdukları referansların başında eski Arap şiiri gelmektedir. Bazı beyitlerde tespit edilen kurallara aykırı kullanımların olduğu da bir gerçektir. Bu da nahivcilerin şiirin kendine has özelliği hakkında farklı değerlendirmelerde bulunmalarına yol açmıştır. Nitekim kimileri vezin, kâfiye, ahenk ve şiir nağmesi gibi etkenlerden ötürü bu tür kullanımların şairler için bir zorunluluk olduğunu söylerken; bazı nahivciler bu kullanımların Arap dili ve lehçelerine uygun olduğunu öne sürmüşlerdir. Nahiv ve sarf kaidelerine uymayan şâz bir kelime, her ne kadar kural dışı olarak ele alınmışsa da nahivciler tarafından değersiz görülüp bir tarafa itilmemiştir. Bilakis üzerinde kafa yorulmuş, nahvin ve sarf ilminin temel kaidelerine uyup uymama hususunda çeşitli kısımlara bölünmüş ve bazı kısımlar nahvin anlaşılmasında önemli görülmüştür. Eski Arap şiirinde dil kurallarına aykırılık arz eden kullanımlar, şiirin kendine özgü durumunu göstermektedir. Kuraldışı görülen bu kullanımlar zarûret olgusu altında ele alınmıştır. Dil kurallarının oluşum sürecinden itibaren zarûret olgusu nahivci, edebiyatçı ve eleştirmenlerin dikkatini çekmiş ve muteber kabul edilen birçok klasik eserde doğrudan ve dolaylı bir şekilde yer almıştır. Şiirin tabiatına bakıldığında nesirde olmayan vezin ve kafiye gibi bazı zorunluluklar şairi zarûrete başvurmaya mecbur bırakır. Zarûretler de kendi içerisinde birkaç yönden taksime tabi tutulmuştur. Morfolojik zarûretleri ele alacak olan bu çalışmada nahivcilerin bu kullanımlara yönelik yaklaşımları eleştirel bir metotla incelenmeye çalışılacaktır.
Keywords : Arap dili, Sarf ilmi, Zarûret, Şiir, Nahivciler