Akdamar Kilisesi 2005 Ve Sonrası Onarım Çalışmaları Hakkında Bir Değerlendirme

Authors : Şahabettin Öztürk

Pages : 860-874

Doi:10.35674/kent.584907

View : 10 | Download : 25

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research

Abstract :Ülkemizin en doğusunda yer alan Van Gölü ve çevresi, Doğu Anadolu Bölgesi’nin karasal ikliminin hüküm sürdüğü coğrafyada, daha ılıman bir iklim yapısına sahiptir. Çeşitli yapı bölümlerinden oluşan kilisenin ana binası, Vaspurakan Kralı I. Gagik tarafından 915-921 yılları arasında inşa edilmiştir. 1882 yılında itibaren kilisenin güneyine müştemilat bölümlerinden avlu, iki katlı öğrenci konaklama bölümleri, sarnıç, ruhban okulu ve servis bölüm inşa edilerek, kilisenin manastıra dönüşüm sağlamıştır. XX. yüzyılın ilk çeyreğinde bölgede yaşanan olumsuz etkiler sonucunda, 1918’den sonra yılında adada yaşayan insanlar, adayı terk etmişler. Bu tarihten sonra 2005 yılına kullanılmayan manastır yapıları, doğanın olumsuz etkisi altında kalarak, güney müştemilat bölümlerini düz dam örtü sistemi tamamen, beden ve iç duvarlarının da büyük bir bölümü yıkılarak tahrip olmuştur. Akdamar Kilisesi, Kültür Bakanlığı ve Van Valiliği tarafından 2005-2009 yılları arasında onarım ve koruma çalışmaları kapsamında temizlik, bilimsel kazı, restorasyon, konservasyon,  çevre düzenleme ve peyzaj proje uygulama çalışmaları yapılarak tamamlanmıştır.  Akdamar Adası’nın deniz ulaşımı, tarihi kilisesinin kuzey ve güney yaya ziyaretçi ilişkisini sağlamak, yapı bölümlerini gezmek ve rekreasyon alanlarının oluşturmak amacıyla, Çevre Düzenlenme Projesi, hazırlanarak uygulaması yapılmıştır.  Akdamar Adası’nın genel coğrafik yapısı, doğal kaya üzerinde engebeli topoğrafik bir alandan oluşmaktadır. Çevre Düzenleme Projesi’nde yaya ulaşım, güney-kuzey bilet gişe ve turnikeleri, bekçi güvenlik odası, bay ve bayan wc’ler, kapalı oturma yerleri, kafeterya ve hediyelik eşya satış dükkânları yer almaktadır. Van Gölü Havzası’nın en önemli anıtsal eserlerinden biri olan Akdamar Kilisesi’nin onarım, kazı ve çevre düzenleme çalışmaları tamamlanarak il, bölge, ülke ve dünya kültürel mirasına önemli kazanımlar sağladığı bir gerçektir. Akdamar Kilisesi, sahip olduğu mimari özellikleri ile restorasyon sonrası günümüzde yıllık yaklaşık 200 bin yerli ve yabacı turistin ziyaret edilmektedir. UNESCO tarafından dünya tarih mirası içinde kabul edilen Akdamar Kilisesi, restorasyon ve konservasyon alanında uzman 50 kişilik bir ekip tarafından, Venedik Tüzüğü’nün ilke ve prensiplerine bağlı kalarak yapılmıştır. 
Keywords : Akdamar Kilisesi, Onarım, Ruhban Okulu, Çevre Düzenleme