Türkiye’de Coğrafya Öğretmeni Yetiştirme (1923-1982)

Authors : Niyazi Kaya

Pages : 23-44

View : 26 | Download : 14

Publication Date : 2013-06-01

Article Type : Research

Abstract :Problem Durumu: Eğitim ve öğretim faaliyetleri insanın yeryüzünde var oluşu ile başlamış, fakat öğretmenliğin bir meslek olarak benimsenmesi ancak yerleşik hayata geçilmesinden sonra gerçekleşmiştir. Öğretmenlik mesleğinin tarihi konusunda kesin bilgi verebilmek imkânının olmadığı, ancak belli evrelerden geçtikten sonra günümüzde bir meslek hâlini aldığı bilinmektedir. Bir eğitim sisteminin en önemli unsuru öğretmendir. Eğitim sistemin başarısı, temelde sistemi işletip uygulayacak olan öğretmenlerin üzerinde hizmet üretmez. Bundan dolayı, bir eğitim sistemi ancak içindeki öğretmenler kadar iyidir denilebilir Aladağ, 2003: 7 . Öğretmenlik, alan bilgisi yanında, öğretmeyi ve öğrenciyi bir bütün olarak anlamayı gerektiren oldukça karmaşık bir uzmanlıktır Arı ve Saban, 2000; Aladağ, 2003: 8 . Öğretmen, araştırmalar sonucu geliştirilen devletin eğitim politikasını uygulamaya koyan ve uygulama sonuçları ile bu politikayı etkileyen, eğitimde uzmanlık çalışmalarında ve araştırmalardan yararlanan, ancak aynı zamanda bu çalışmalara problem sağlayan önemli bir kişidir Sünbül, 2001: 226 . Öğretmen sadece yeterli düzeyde bilgi aktaran kişi değil aynı zamanda davranışlarıyla, tutumlarıyla öğrenci başarısını sağlayacak etkilere sahip etkinlikler düzenleyebilecek ve öğretimde etkili olan bireydir Varış, 1988: 117 . Milletlerin güçlü, zengin ve mutlu kalmaları, sosyal ve teknolojik gelişmelere göre kendilerini yenileyebilmelerine bağlıdır. Bu yenilenme işinde en önemli görev toplumun mimarı durumunda öğretmenlere düşmektedir. Bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler, toplumun yapısını ve hedeflerini de hızla değiştirmektedir. Böylece, hem eğitimin genel amaçlarında hem de öğretmenin geleneksel rollerinde değişmeler olmaktadır Baki, 2009; 62 Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın genel amacı, ortaöğretim kurumlarına branş öğretmeni yetiştirmenin üniversiteler devrine kadar geçen süreçte 1923- 1982 coğrafya öğretmeni yetiştirmeye yönelik uygulanan politika ve uygulamaları derleyerek, bu politika ve uygulamaların nitel ve nicel yönden yeterliliğini ortaya koymaktır. Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırmada, "betimsel analiz” yöntemine uygun olarak "doküman analizi” tekniği kullanılmıştır. Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Geleneksel olarak doküman incelemesi, tarihçilerin, antropologların ve dilbilimcilerin kullandığı bir yöntem olarak bilinir. Bu yöntemde hangi dokümanların önemli olduğu ve veri kaynağı olarak kullanılabileceği araştırma problemi ile yakından ilgilidir. Örneğin eğitim ile ilgili bir araştırmada ders kitapları, öğretim programları, okul içi ve dışı yazışmalar, öğrenci kayıtları, kitapları, öğrenci ders ödevleri ve sınavları, ders ve ünite planları, öğretmen dosyaları, eğitimle ilgili resmi belgeler vb dokümanlar veri kaynağı olarak kullanılabilir Yıldırım ve Şimşek, 2011: 188; Boğdan ve Bilken 1992; Goetz ve LeCompte, 1984 . Bulgular ve Sonuçlar: Cumhuriyet döneminde öğretmenlik mesleğinin gelişmesi, öğretmenlerin sayıca ve nitelik bakımından ihtiyacı karşılayacak biçimde yetiştirilmeleri için çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalara ilişkin bulgular şunlardır; 3 Mart 1924 tarih ve 439 sayılı "Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu” ve 1739 sayılı Millî Eğitim kanunu gibi yasal düzenlemelerin yapılması, yapılan yasal düzenlemelere bağlı olarak genel liselere ve dengi okullara branş öğretmeni yetiştirmek, eğitim enstitüleri, yüksek öğretmen okulları ve üniversitelerin kurulması, öğretmen eğitiminde yaşanan sorunları ortaya koymak ve bu sorunların çözümüne yönelik politikalar geliştirmek için ulusal ve uluslar arası uzmanlara zaman zaman raporlar hazırlatılmasıdır. Cumhuriyetin ilanından sonra branş öğretmeni yetiştirmeye yönelik olarak açılan her kurumda coğrafya bölümlerine yer verilmiş ve açılan bu bölümlerden mezun olanların çoğu Millî Eğitim Bakanlığı tarafından istihdam edilmiştir. Coğrafya eğitimi verilen programlar tarihsel süreç içerisinde özellikle eğitimin ve öğretimin niteliğini ortaya koyacak şekilde irdelenmeli, coğrafya eğitimi verilen programlar izlenmeli ve değerlendirme raporları yayınlanarak görülen aksaklıkların giderilmesi için öneriler geliştirilmeli ve bunların yaşama geçirilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.
Keywords : Öğretmen Eğitimi, Coğrafya, Coğrafya Öğretmeni