SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMI ve DERS KİTAPLARININ (2018) DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ve ALT BOYUTLARI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Authors : Tolga Kara, Emin Atasoy

Pages : 133-154

Doi:10.31795/baunsobed.581917

View : 25 | Download : 10

Publication Date : 2019-06-15

Article Type : Research

Abstract :Teknolojik ve siyasi gelişmelerin hızlandığı, sosyal, davranışsal ve etik anlayışların dönüşüme uğradığı, çığır açan yeni bilimsel ve kültürel gelişmelerin yaşandığı bir zaman diliminde yaşanılmaktadır. Özellikle insanlık tarihinin son yüzyılında yaşanılan inanılmaz gelişimi ve dünyanın artık küresel bir köy haline gelmesi, günümüzde kullanılan birçok kavramı, olguyu veya anlayışı ya değişime uğratmış ya da tamamen ortadan kaldırmıştır. Değişime uğrayan ve üzerinde tartışmaların yaşandığı olgulardan biri de "vatandaşlık” olgusudur.   Coğrafi ve siyasi sınırlara bağlı bir vatandaşlık anlayışının küreselleşmeyle birlikte ortadan kalkması, teknolojinin özellikle de internetin gündelik hayatın hemen her alanına egemen olması, akıllı teknolojik cihazların kullanımının 4-5 yaş düzeyindeki çocuklara kadar inmesi, teknoloji çağı olarak adlandırılan bu dönemde vatandaşlık olgusunu da dijital bir boyuta taşımıştır. Bu kapsamda bilişim teknolojilerindeki güncel gelişmeleri izleyen ve aktif olarak kullanım sağlayan bireylerin, bilinçli bir vatandaşın yapması gereken davranışları dijital ortamda da aynı şekilde devam ettirmesi, neleri yapmaları ya da neleri yapmamaları gerektiği dijital vatandaşlık kavramını ortaya çıkarmıştır. Mevcut eğitim sistemi içinde sosyal bilgiler öğretim programının, dijital vatandaşlık modelini öğrenciye kazandırmak için en uygun öğretim programı olduğu söylenebilir.   Dijital vatandaşlık olgusu, özünde kuramsal bir özellik taşıdığı için çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Dijital vatandaşlığa ilişkin ayrıntılı bilginin oluşturulması için uluslararası ve ulusal literatürde yer alan çalışmalar doküman incelemesi tekniğinden faydalanılarak taranmıştır. Bununla birlikte 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve ders kitaplarında dijital vatandaş oluşturmada rol oynayabilecek konuların tespiti için içerik analizi kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, yeniden yapılandırılan ve 2018 yılında güncellenen Sosyal Bilgiler Öğretim Programının öğrenme alanı ve içeriklerinin dijital vatandaşlık ve alt boyutları açısından değerlendirilmesini yapmak ve dijital vatandaş yetiştirmek açısından yeterliliğini ortaya koymaktır. Araştırma sonucunda dijital vatandaşlığın ve alt boyutlarının 2018 SBÖP’nda yer alan kazanımlarda yeterli düzeyde yer almadığı, sınıflar bazında ve öğrenme alanlarında yer alan konuların dağılımının ise düzensiz olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Dijital Vatandaşlık, Teknoloji, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Öğretim Programı