TÜRKÇEDE BEN VE SEN ZAMİRLERİNİN KÖK DEĞİŞTİRMESİ ÜZERİNE

Authors : Süleyman Eratalay

Pages : 37-46

Doi:10.31795/baunsobed.581712

View : 23 | Download : 13

Publication Date : 2019-06-15

Article Type : Research

Abstract :Türkçe, eklemeli dillerin en tipik örneği olarak gösterilen dildir. Sözcükler, değişmeyen sözcük kökleri ile sınırları belirli eklerin birleşiminden oluşmaktadır. Ancak geçmişten günümüze kadar ek biçimbirimlerin köklerle birleşip kalıplaşması gibi dilsel olaylar yaşanmıştır. ben ve sen zamirine yönelme durumu eki eklendiğinde kökte bir değişme meydana gelmektedir ve bana , sana biçimi oluşmaktadır. Bu durum çeşitli şekillerde açıklanmaya çalışılmıştır. Değişimin, üçüncü tekil kişi zamiri ol 'un yönelme biçimi ana 'ya benzemesiyle oluştuğu ileri sürülmüştür. Bunun dışında Eski Türkçe yönelme eki olan -ga ekinin zamirin sonundaki /n/ sesi ile birleşerek oluşturduğu nazal n (ŋ) sesinin ünlüleri kalınlaştırma özelliğinden kaynaklandığı da öne sürülmüştür. Genel görüş olarak bu değişmelerin çekimli dillerde olan kök değiştirmeleri ile aynı türde olmadıkları öne sürülmektedir. Değişmelerin iç yapıdan çok dış yapıyla ilgili ses benzerlikleri nedeniyle olduğu görüşü yaygındır. Çalışmamızda ben ve sen zamirleri tarihsel ve karşılaştırmalı bir şekilde ayrıntılı olarak incelenecek ve bana , sana kök değiştirmesi olayının sebepleri ile dilimize etkileri araştırılacak, dilimizde buna benzer yeni örneklerin olup olmadığı ve bu olayın sınırları üzerinde durulacaktır. Türkiye Türkçesi dışında kalan ve turkic (Türkçe ile bağlantılı tüm lehçe ve şiveler) teriminin kapsadığı alanda da araştırma yapılacak ve bu ses olayı tüm yönleriyle ele alınmaya çalışılacak, konu tarihsel bir bakış açısıyla da incelenecektir.
Keywords : zamir, kök değiştirme, ben, sen