Hasımlıktan Hısımlığa: Kutsal Topraklar Kudüs Ekseninde Memluklere Karşı İlhanlı- Haçlı İttifak Çabaları

Authors : Kansu Ekici, Alican Kirişoğlu

Pages : 66-97

Doi:10.38060/kare.1111974

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Kudüs, Orta Doğu’nun en eski tarihi dönemlerinden itibaren çekim merkezi olmuş, üç semavi din için önemli bir mevkide bulunması nedeniyle de orta çağ süresinde başat devletler bu şehre hâkim olmak istemişlerdir. Selahaddin Eyyübi döneminde Kudüs’ün kaybedilmesiyle büyük darbe alan Haçlılar, Orta Doğu’da yitirdikleri konumlarını geri alabilmek için yeni seferler düzenlemiş ancak bunlar kısa süreli başarılar bir tarafa bırakılırsa muvaffakiyetsizlikle neticelenmiştir. Eyyübi Devleti tarih sahnesinden çekilmesinden sonra onların hâkim oldukları toprakların büyük kısmına hâkim olan Memlukler tüm dünyayı dehşet içerisinde bırakan Moğol askeri ilerleyişini 1260 yılında Ayn Calut Savaşı’nda durdurmuşlardır. Moğolların askeri güçleri ve taktiklerinin bölgedeki Ermenilerin ve Gürcülerin askeri desteğine rağmen bu yeni düşman karşısında yetersiz kalması onları zorunlu olarak yeni müttefikler aramaya itmiştir. Bu minvalde İlhanlıların Memlûklara karşısında Avrupalılar ve onların Ortadoğu’daki uzantıları Haçlı Devletleriyle ittifak kurma çabaları başlamıştır. Hülagü döneminde başlayıp İlhanlıların yıkılışına kadar başta papalık olmak üzere İngiltere ve Fransa kralları gibi Avrupa’nın güçlü hükümdarlarına elçiler Memlukler üzerine ortak bir sefer organizasyonu için defalarca gönderilmiş aynı şekilde Avrupa’dan da İran’a elçiler gelmiştir. Bu temaslar sırasında İlhanlılar Avrupa’nın desteğini almak ve yeni bir Haçlı seferi düzenlenmesini sağlamak için Hristiyanların kutsal şehri Kudüs’ü alıp onlara vermeyi teklif etmişler ancak Avrupalılar ise Hıristiyan olmayan bir topluma her zaman şüpheyle bakmışlardır. Avrupa ve Moğollar arasındaki tüm elçilik teatilerine rağmen Avrupa’daki siyasi karışıklıklar, mesafe problemi ve senkronizasyon zorlukları gibi nedenlerle Memlûklar’a karşı ortak bir harekât tanzimi mümkün olmamıştır. Bu çalışma İlhanlı-Avrupa ilişkilerini Kudüs ekseninde ele alacaktır.
Keywords : Kudüs, ilhanlı devleti, Haçlılar, Memlûklar