PROTESTANT MISSIONERS AND EMERGENCE OF NATION-STATES: CASE OF THE ROBERT COLLEGE AND THE BULGARIAN NATION STATE

Authors : Ümit Akça

Pages : 275-301

Doi:10.18368/IU/sk.42467

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2016-07-04

Article Type : Other

Abstract :Misyonerlik, bir din yayma etkinliği olarak, Hristiyanlığın öte dünya algısını yani Tanrı’nın Krallığı’nı henüz benimsenmediği, hatta tanınmadığı dünyalara taşınma çabası olarak ifade edilebilir. Bununla birlikte misyonerlik çalışmalarının bir kültür, ideoloji, hatta siyaset aracı olarak görülmesi mümkün olan yönleri de vardır. Misyonerlik yeni bir olgu olmamakla birlikte, bu hali ile modern devlet olgusunun geleneksel toplumlara yaygınlaştırılmasının da bir aracıdır. Protestan-Evanjelik misyonerlik ise ulus devletlerin ortaya çıkmasında 19. Yüzyıl ortalarından itibaren Balkan toplumlarında hayli işlevsel bir ayrıştırma ve ulusal kimlik kazandırma aracı olmuştur. Din adamlarının organize ettiği Protestan-Evanjelik misyonerliğin eğitim kurumları aracılığı ile yürütüldüğü ve yalnız Balkan toplumlarını hedef almadığı; Hindistan gibi istisnalar göz ardı edilmeksizin "millet” sistemi altında yaşayan Katolik, Ortodoks ve Gregoryen Hristiyanlara ve Müslüman toplumlara da yöneldiği görülmektedir. Misyonerlik çalışmalarının "yeni” dünyadan "eski” dünyaya yöneldiği 19. Yüzyıl; Sanayi Devrimi, Aydınlanma, Rönesans ve Reform hareketlerinin sonuçlarının da güçlü hissedilmeye başlandığı geçişler ve değişimler dönemidir. İmparatorlukların, hanedanların ve çok uluslu toplumların yeni kimlikler ve yeni siyasal yapılar etrafında örgütlendiği bu dönem öte yandan yenidünya (Amerikan) değerlerinin eski dünyaya (Avrupa ve Asya) yayılmaya başladığı dönemdir. Bu çalışmada, üstteki satırlarda ifade edilen çerçevede "millet” sistemi etrafında çok dinli ve çok kültürlü Osmanlı toplumunun siyasal merkezi olan İstanbul’da Evanjelik Protestan misyonerlerin kurup, işlettiği Robert Kolej ve bu kolej etrafında 19. Yüzyıl boyunca yürütülen eğitim-misyon çalışmalarının Bulgar milletini ve Bulgaristan’ın ulus devletini üretmesi ele alınacaktır.
Keywords : Misyonerlik, Evanjelizm, Robert Kolej, Bulgaristan, Osmanlı, Ulus-Devlet