Bir Fosil Bilimcinin Gözünden Taksonomide Kullanılan İsimlerin Türkçeye Kazandırılması Hakkında Bir Deneme

Authors : Volkan Sarıgül

Pages : 479-519

Doi:10.26650/oba.1379430

View : 41 | Download : 31

Publication Date : 2024-08-02

Article Type : Research

Abstract :Paleontoloji ve biyoloji gibi doğa bilimi dallarının ortak konularından biri olan taksonomi, Latince terimlerin halen yaygın kullanılması bakımından diğer birkaç çalışma alanıyla birlikte öne çıkmaktadır. On altıncı yüzyıldan itibaren bilimsel üstünlüğü ele geçirmeye başlayan Batı dünyasında birincil eğitim dili Latince iken, kısa süre sonra bilimsel çalışmalar Latin alfabesini benimsemiş olan Batı Avrupa’nın ulusal dillerinde yapılmaya başlanmıştır. Bu ulusal diller, Latinceden geçen kelimeleri kimi zaman farklı yazılış ve okunuşlarla kendi dillerine uydurmayı da başarmışlardır. Türkiye’nin, doğa bilimleri de dahil olmak üzere, modern bilim ile ilk büyük çaplı teması o zamanın küresel dili olan Fransızca üzerinden on sekizinci yüzyılda gerçekleşmiştir. Günümüzde ise ülkemizin bilimsel gelişmeleri yakalama çabası İngilizce üzerinden devam etmektedir. Takip edilen yabancı diller zaman içinde değişmiş fakat yabancı kelimeleri ve terimleri geldikleri Batı dilindeki okunuşları esas alarak Türkçeye kazandırma geleneği aynı kalmıştır. Bu durum Türkçede bilimsel bir dilin oluşmasını engelleyen en büyük etkenlerden biridir. Oturmuş bir bilimsel dilin eksikliği taksonomi ile ilgili terimlerin okunuş ve çeviri çalışmalarında da kendini göstermektedir. Dilimize çoğunlukla Fransızcadan gelip yerleşmiş olan yabancı okunuşlar ile taksonomi terimlerini okumak için gereken Latince okuma kuralları pek çok noktada çelişmektedir. Yabancı terimlerin Türkçe karşılıklarını bulabilmek ise üzerinde ciddi biçimde durulması gereken bir konudur. Burada bu sorunların giderilebilmesi adına, köken ve dil bilgisi hakkında bir tartışmanın üzerine taksonomide kullanılan Latince isimler için okunuş ve çeviri önerileri sunulmaktadır.
Keywords : Paleontoloji, Taksonomi, Türkçe, Okunuş, Çeviri