An Ottoman Cargo Ship Drawing from Russian Archives

Authors : Evren Türkmenoğlu

Pages : 127-135

Doi:10.26650/oba.946086

View : 13 | Download : 13

Publication Date : 2022-01-01

Article Type : Research

Abstract :Yelken çağında Osmanlı gemi tipleri tarihçiler tarafından iyi bilinmekle beraber, bu gemilerin teknik özellikleri hakkındaki kaynaklar Batı Avrupa’daki emsallerine göre oldukça sınırlıdır. Osmanlı arşivlerinde gemi kargolarıyla ilgili zengin envanter, liman ve diğer mali kayıtlar bulunurken, gemi endaze plan ya da krokileri gibi teknik kayıtlar yok denecek kadar azdır. Rus arşivlerinde yapılan güncel araştırmalar 18-19. yüzyıllara ait Osmanlı gemileriyle ilgili yeni kanıtları açığa çıkarmıştır. Bu çalışmada St. Petersburg Rus Bahriye Arşivlerinde bulunan, 18. yüzyıla ait bir kargo gemisinin endaze planı incelenmiştir. Plan üzerindeki notlar geminin Osmanlı donanmasına hizmet verirken Rus ordusu tarafından ele geçirildiğini ve daha sonra bu geminin ölçekli planının çıkarılması suretiyle kayıt altına alındığı bilgisini vermektedir. Söz konusu planının bu dönemde yaygın olarak kullanılan ve çekeleve ya da sacoleva olarak bilinen bir gemi tipine ait olduğu düşünülmektedir. Diğer taraftan, bu planın, bir çekeleveye ait olarak şu ana kadar tespit edilebilen en eski endaze planı olması mümkündür.
Keywords : Osmanlı donanması, yelkenli gemiler, gemi yapım teknolojisi tarihi, gemi tasarımı, gemi mimarlığı, çekeleve