II. Abdülhamid Dönemi’nde İstanbul’da Modern Protez İmalatı Girişimleri

Authors : Esat Aktaş

Pages : 35-67

Doi:10.26650/oba.923514

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2022-01-01

Article Type : Research

Abstract :Zihinsel ve bedensel engellilik durumu, doğuştan olabileceği gibi hayatın akışı içerisinde de meydana gelebilir. Her toplumda olabilecek engellilik hâli, Osmanlı toplumundaki insanlarda da görülmüştür. Bu doğrultuda, hastalık ya da kaza sonucunda kaybedilen uzvun yerine "suni uzuv” olarak isimlendirilen protezler yapılmıştır. Kullanılan protezler içinde kol, bacak ve göz protezleri yer almaktadır. On dokuzuncu yüzyılda Avrupa’da yaygın imâl edilen protezler, Osmanlı Devleti’nde on dokuzuncu yüzyılın sonunda, II. Abdülhamid Dönemi’nde (1876-1909) yapılmaya başlanmıştır. Döneme ait arşiv belgelerinde ise ağırlıklı olarak protez bacak yapımına dair talepler dikkati çekmektedir. Devlet, Paris’teki bir atölyeye bu işe yatkın kişileri protez yapımını öğrenmeleri için göndermiştir. Bununla birlikte ihtiyaç duyulan imalathaneler, Tersane-i Amire ve Tophane-i Amire başta olmak üzere devletin çeşitli birimlerinde kurulmuştur. Özel imalathanelerin de bulunduğu İstanbul’da, protez masraflarının devlet tarafından karşılanması için birçok engelli tarafından başvuru yapılmıştır. Protez için yapılan talepler, ilgili kurumlarca değerlendirilmiş ve sosyal devlet olmanın gereği olarak bunların büyük bir kısmının masrafı da devlet tarafından karşılanmıştır.
Keywords : Osmanlı toplumu, Sosyal devlet, Engellilik, Protezler, Yapay uzuv, Yapay organ