Osmanlı’da bir fırlatma silahı: Lobut

Authors : Murat Özveri, Şinasi Acar

Pages : 71-88

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2016-12-01

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı’da spor, doğal olarak savaş becerilerinin kazanılmasına yönelik sistemli bir faaliyet olarak gelişmiştir. Yay, topuz, kılıç gibi silahları kullanmak için gerekli olan fiziksel güç ve nöro-müsküler koordinasyonun geliştirmesi için değişik idmanlar yapılmış ve bu silahlarla sergilenen mahâret çeşitli yollarla kayıt altına alınmıştır. Sıra dışı kabul edilen performanslar, taş dikme geleneği doğrultusunda, üzerinde kitâbe yazılı bir anıtsal taşla tescil edilmiştir. En yaygın örneklerini ok menzil taşlarının teşkil ettiği bu gelenek kapsamında, tüfek, top ve –bilinen tek örneğiyle– topuz atışları da bu şekilde kayıt altına alınmıştır. Araştırmamızda, Türkçe literatürde ayrıntılı biçimde incelenmemiş bir silah olan lobut’ un, at üzerinden uzak mesafeye fırlatılmasıyla gösterilen bir sportif/askerî becerinin bilinen tek örneği mercek altına alınmıştır. Elde tutularak vurmak veya fırlatmak suretiyle hedefte hasar yapmayı amaçlayan kısa ve kalın bir sopa olan lobut, değişik kültürlerde kullanılmıştır. Makalemizde, Sultan IV. Murad’ın üst üste yaptığı bir lobut ve cirit atışı anısına yazılmış ve bugün Topkapı Sarayı’nın en içteki dördüncü avlusunda bulunan kitâbe üzerinden; bir silah olan lobut un gelişimi, kullanımı ve morfolojik özellikleri incelenecektir. 
Keywords : Lobut, cirit, spor tarihi, kitâbe, Sultan IV. Murad, Osmanlı’da spor, fırlatma silahları