Bimarhaneler ve Mecanin Yönetimi: İki Taslak ve Süregelen Tartışma

Authors : Fatih Artvinli, Şeref Etker

Pages : 1-40

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2013-06-01

Article Type : Research

Abstract :Bu incelemede, bimarhaneler ve mecanin yönetimi hakkında farklı yıllarda kaleme alınmış iki taslak tartışılmaktadır. 1915 tarihli Bimarhane ve Mecanine Mahsus Talimat[name] ile 1917 tarihli Mecanin ve Mecanin Müessesatı Hakkında Kanun Layihası, nöropsikiyatri alanında kurumsal ve örgütsel düzeyde tartışmaların ve gelişmelerin yaşandığı bir dönemde kaleme alınmıştır. İlk defa yayımlanan bu metinlerde, bugünkü deyimle psikiyatrik ve nörolojik hastaların farklı birer hasta kategorisi olarak algılandığı ve farklı yönetim usulleri ve bürokrasisinin yerleştirilmeye çalışıldığı görülmektedir. Taslak halindeki bu metinler, ruh hastalarından ‘mecanin’ olarak söz edilen son resmi yazılar olması itibariyle de önem taşımaktadır. Talimatname ve Layiha metinleri, bu alanda daha önce yayımlanmış olan 1876 Bimarhaneler Nizamnamesi ile bazı noktalarda benzerlik içermekle birlikte, daha ayrıntılı ve yeni bir takım düzenlemelere yer vermiştir. Bunda Bimarhaneler Nizamnamesi’nin tam olarak uygulanamaması ya da görülen aksaklıklar ve yeni hukuki düzenlemelere duyulan gereksinim etkili olmuştur. Söz konusu metinleri içeriğiyle birlikte irdeleyen bu araştırma, Türkiye’de yaklaşık yüz yıldır süregelen ruh hastalıklarının yönetimi ve ruh sağlığı yasası tartışmalarına da bir katkı oluşturmaktadır.
Keywords : Bimarhane, mecnun, delilik, ruh sağlığı yasası, psikiyatri tarihi, Türkiye