Hikmet Birand'ın (1904-1972) Anadolu Bitkileri Koleksiyonu

Authors : Asuman Baytop

Pages : 321-329

View : 19 | Download : 17

Publication Date : 2010-06-01

Article Type : Research

Abstract :Prof. Dr. Hikmet Birand (1904-1972), Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Botanik öğretim üyesi idi. Aynı üniversitede kürsü başkanlığı, dekanlık ve rektörlük görevlerinde bulundu. Bitki coğrafyası ve sosyolojisi konuları ile ilgileniyor, Türkiye’nin step bölgeleri ve step bitkileri üzerinde çalışıyordu. Anadolu’da geziyor, topladığı bitki örneklerini Herbarium Turcicum’a ve daha sonraları ANK’a yerleştiriyordu. Çekici bir özelliği, halkın takip edebileceği sade bir dilde bilimsel makaleler ve kitaplar yazması idi. Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi’nden mezundu. Doktorasını Almanya’da Bonn Üniversitesi’nde yapmıştı. Yurda döndü. 1933’te açılan Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü’nde, Prof. Kurt Krause’nin asistanı oldu. 1948’de, o yıl kurulan Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nin profesör kadrosuna atandı. 1972’de vefat etti. Flora of Turkey’in 11 cildinde (1965-2000) Birand’ın 267 örneğinin kaydı, Plantae Turcicae’de (1952) de onun 582 örneğinin kaydı vardır. Bu kayıtlara göre, Birand’ın 1927-1959 yılları arasında örnek topladığı, 1931-1939 yıllarında K. Krause ile birlikte, 1952’de B. Kasaplıgil ile, 1953’te M. Zohary ile, 1956’da önce A. Huber Morath, sonra K. Karamanoğlu ile birlikte, başlıca İç Anadolu’da gezmiş ve örnek toplamış olduğu anlaşılmaktadır. Karadeniz, Akdeniz ve Ege sahilleri illerinden de toplanmış örnekleri vardır. Anadolu’nun 46 ilinde yaptığı bu gezilerde, en az 4000 örnek toplamış olduğunu tahmin ediyoruz. Fakat emin bir sonucun ancak ANK’da yapılacak araştırmalar sonucunda elde edilebileceğine inanıyoruz. Koleksiyonu ANK’dadır. E’de ve Hb. Hub.-Mor.’da da örnekleri vardır. İç Anadolu’dan 6 tipörnek toplamıştır. 6 tür adı, ona ithaf edilmiştir. En az 26 bilimsel yayını ve 4 çevirisi bilinmektedir
Keywords : Türkiye florası, bitki toplamaları, toplayıcılar, Hikmet Birand, botanik tarihi.