Quest For The Harmony: On the Vienna Reservations Regime and International Human Rights Treaties

Authors : Gülsüm Kaya

Pages : 47-68

Doi:10.26650/annales.2019.68.0004

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2020-01-17

Article Type : Research

Abstract :Çekinceler andlaşmalar hukukunun önemli ve tartışmalı konularındandır. Bunların geçerliliği ve uygulanması Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ile gündeme gelmiş ve çekincelere ilişkin teamül kuralları bu danışma görüşünde gözden geçirilmiştir. Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi ile ise çekincelere ilişkin teamül kurallarının kodifiye edildiği kabul edilmektedir. Ancak bu kurallar insan hakları andlaşmalarına uygulanırken bu andlaşmaların farklı nitelikleri gereğince yorumlanmaları ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Öncelikle sözleşmesel uluslararası andlaşmalardan farklı olarak insan hakları andlaşmalarında tarafların hakları ve yükümlülükleri bakımından bir denge gözetilmemektedir. Bu nedenle de taraflara haklar ve yükümlülükler bakımından denklik sağlayan karşılıklılık ilkesi insan hakları andlaşmalarına ileri sürülen çekincelerde tam olarak işlememektedir. İkinci olarak insan hakları andlaşmaları evrensellik ve bütünlük geriliminin yaşandığı türden andlaşmalardır, zira daha fazla insanın haklarının düzenlenmesi ideali kimi hallerde andlaşmanın bütünlüğünü tehdit eden bir hal alabilecektir. Ayrıca andlaşmanın konu ve amacı ile bağdaşırlık bir çekincenin geçerliliği bakımından Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesinde getirilmiş esas niteliğinde bir kuraldır, ancak bir çekincenin konu ve amaç ile bağdaşırlığına karar vermek hatta konu ve amacı tespit etmek oldukça tartışmalı hususlar olagelmiştir. Bu bağlamda kabul edilebilirlik ve itiraz edilebilirlik çekincelerin geçerli olup olmadığının değerlendirilmesinde iki farklı yöntem olarak VAHS’nde yer almaktadır. Bu çalışmada çekinceler rejiminin hukuk yaratıcı niteliğe sahip insan hakları andlaşmalarında uygulanması ve çekincelerin geçerliliği Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun Uygulama Rehberi’nde getirdiği çözüm önerilerine değinilerek tartışılacaktır.
Keywords : Karşılıklılık, İzin verilebilirlik, Denetim mekanizması, İtiraz edilebilirlik doktrini, Konu ve amaca uygunluk