Pazarlama Literatüründe Psikolojik Reaktans Teorisi

Authors : Beyza Topcugil

Pages : 133-154

Doi:10.57116/isletme.1423480

View : 82 | Download : 113

Publication Date : 2024-03-26

Article Type : Other

Abstract :Bu çalışma, son 19 yılda pazarlama literatürünün önde gelen 11 dergisinde yayınlanmış olan Psikolojik Reaktans Teorisini ele almış ve 47 makaleyi sistematik literatür araştırması yöntemiyle analiz etmiştir. Psikolojik Reaktans Teorisinin ne olduğu, pazarlamada hangi konular, teoriler ve modellerle çalışıldığı, hangi konuların bu teori ile çalışılmasının uygun olabileceği tartışılmıştır. Yapılan sistematik tarama sonucu, Psikolojik Reaktans Teorisini ele alan pazarlama çalışmaları iki temel başlık altında toplanmıştır. Bu iki temel başlık; tüketiciye verilecek olan mesajın gerek içerik gerek süreç bakımından doğru olduğundan emin olmak isteyen işletme perspektifine ve mesajı alan, zihninde bu mesajı işleyerek tutum ve davranış oluşturan tüketici perspektifine dayanmaktadır. Pazarlama özelinde işletme perspektifinden Psikolojik Reaktans Teorisini ele alan çalışmaların bu teoriyi sıklıkla tutundurma araştırmalarında kullandığı ve konuların reklam, mesajın dili, ürün yerleştirme, fiziksel mekân, ürün özellikleri, satış elemanı ve dijital asistanlar odağında çeşitlendiği gözlemlenmiştir. Tüketici perspektifinden ise bireyin reaktans eğilimini etkileyen kişisel özellikler, din, siyasi görüş, kültür ve bulunduğu sosyal ortam gibi faktörler Psikolojik Reaktans Teorisi ile ele alınmıştır.
Keywords : Psikolojik Reaktans Teorisi, Sistematik Literatür Araştırması, Tüketici Davranışları