Hadîs Uydurmacılığının Tespitinde Kullanılan Bir Rivâyetin Tetkik ve Tahlili: ‘Hz. Peygamber’e Yalan İsnâd Edilmediği Zamanda Hadîs Naklederdik’

Authors : Selahattin Aydemir

Pages : 10-38

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research

Abstract :İslâm dininin iki temel kaynağı olan Kur’ân ve hadîsin birbirlerini desteklemeleri beklenirken ikinci ana kaynağa bazı uydurmaların dâhil edilmesi, birinci ana kaynakla aralarında çelişki varmış gibi bir tehlikenin oluşmasına sebep olabilmektedir. Fitne olayları sonrası siyasî ve itikâdî oluşumların düşüncelerini nebevî kaynaklı göstermek için Hz. Peygamber adına yalan uydurma girişimleri karşısında münekkit muhaddisler hadîs usûlünün temellerini oluşturan çeşitli yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Ümmet birliğinin bozulması sonrası gelişigüzel nakledilen rivâyetlere karşı hassasiyet daha da artmış ve çokça hadîs rivâyet etme faaliyeti hoş karşılanmamıştır. Bundan dolayı muhaddisler bilinen râvî ve hadîslerin rivâyetine ağırlık vermişlerdir. Hadîs ve hadîs usûlü kaynaklarında bunun örneklerinden biri olarak İbn Abbâs’ın, Büşeyr’in bazı hadîslerini tekrarlatması veya onlara kulak asmaması rivâyeti öne çıkmaktadır. İbn Abbâs’ın uydurma faaliyetinin olduğu bir ortamda gösterdiği tepki gayet normal iken bu tutumunun kaynağında Büşeyr’in veya onun naklettiği hadîslerin sebep olup olmadığının bilinmesi gerekmektedir. Bunun için rivâyetler sened açısından değerlendirildikten sonra metin tenkidi ve Büşeyr hakkında elde edilecek bilgiler üzerinden bir yorumlamaya tabi tutulacaktır.
Keywords : Hadîs, İbn Abbâs, Büşeyr b. Ka'b, Uydurma, Rivâyet