Fıkıh’tan Yoksun Bir ‘Yer’de İslamcılığı Yargılamak: Hafızasını Kaybetmiş İslamcılık vs. Yerlilik

Authors : Erdal Kurgan

Pages : 137-154

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2016-06-15

Article Type : Research

Abstract :İslamcılık, tartışma konusu haline getirildiği her vasatta, Müslümanlıkla olan ilişkisinden bağımsız bir durumu ifade ediyormuşçasına değerlendirilmektedir. Genel olarak tercih edilen bu yaklaşım, İslamcılığın epistemolojik kökenleriyle olan ilişkisini göz ardı etmekte, onu moderniteyle kurduğu sorunlu ilişkisi nedeniyle salt modern bir fenomen olarak değerlendirme eğilimindedir. Her ne kadar kısmi haklılık payı olsa da, bu yaklaşım son tahlilde onu ‘türedi’ kılmakta, ‘yersiz-yurtsuz’ kabul etmekte veya ‘kökü dışarıda’ olmak gibi bir köksüzlüğe mahkûm etmektedir. Bu bağlamda Türkiye özelinde İslamcılığın ’60 sonrasında karşı karşıya kaldığı başat eleştiri olan ‘yerli olmamak’, tercüme üzerine inşa edilmek gibi yaklaşımlar çalışmada irdelenecektir. İrdeleme esas olarak, Müslümanların Hz. Peygamber’in (a.s.) irtihali ertesinde kolektif olarak inşa ettikleri usulî yaklaşım merkeze alınarak yapılmaya çalışılacaktır. Bu bağlamda İslamcılığa getirilen yerlilik-yersizlik, evrensellik eleştirilerinin çoğunlukla ulus-devletten bağımsız düşünüldüğü, diğer bir deyişle kurgusal olan ulus-devlet teritoryasının ön kabulü ertesinde yapılan eleştirilerin Müslümanların ontolojik durumları ve epistemolojik kabulleri ile ne oranda örtüştüğü incelenecektir. İslamcılığın hatalarını temize çıkarma gibi bir amacın olmadığı makalede, İslamcılığın evrensellik kontekstinde vurguladığı ‘ümmet’ olgusuna karşı savunulan yerlilik retoriğinin klasik usul-i fıkh’a göre –modern vatan kavramı ile vatan-ı asli kavramlarının karşılaştırmalı incelenmesi ile- meşruiyeti sorgulanacaktır. Ayrıca tarih boyunca Müslümanların ‘düşünsel geleneklere olan yaklaşımlarının toprak merkezli mi’ olduğu sorusu etrafında yerlilik retoriği değerlendirilecektir. ANAHTAR KELİMELER
Keywords : İslamcılık, Yerlilik, Fıkıh, Ulus-Devlet, Ulus, Vatan