Sol İlahiyat: Dinin Sol Yorumunun İmkânı, Riskleri ve Sınırları

Authors : Şaban Ali Düzgün

Pages : 193-210

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Other

Abstract :E. Bloch’a ait yukarıdaki epigram, buhran zamanlarında dinin nasıl kurtuluş ümidi işlevi gördüğüne işaret etmektedir. Bunun için Ernst Bloch’un sık sık referansta bulunduğu peygamberler tarihini buhran evrelerinden çıkış veya biraz daha ileri giderek devrim/ inkılap1 tarihi olarak okumasına şaşırmamak gerekir. Özellikle Kur’an’ın, ‘kesin kararlılar’ (ulu’l-’azm) dediği peygamberlerin (Ahzâb, 33/7; Fetih, 48/35)2 tarihi, insanlığın/ insanların hem zihinsel hem de bedensel anlamda özgürleşme tarihidir. Toplumlarına birer uyarıcı (nezîr), yol gösterici (hâd), müjdeleyici (beşîr) olarak gönderilen bu peygamberler; insanları neye karşı uyarmakta, neyin yolunu göstermekte ve onlara nasıl bir müjdelemede bulunmaktaydılar? Zulmün/haksızlığın/sömürünün hâkim olduğu toplum yapısının çok geçmeden yıkılacağını bir yasa (sünnetullah) olarak belirleyen din, peygamberin gönderilişini böyle bir ortamdan çıkışın müjdecisi, onun mücadelesini de ardından gelenler için bir model (üsve) olarak sunmaktadır. Bunun içindir ki, genel algının aksine, dinlerin muhafaza edici değil etkin tarihin yegâne modernleştirici/yenileştirici araçları olarak iş gördüklerini kabul etmek gerekir.
Keywords : din, ilahiyat, sınırlar