Yahudi Göçleri ve Yahudi Kimliğinin Oluşumu

Authors : Abdulvehap Balli, Ali Fuat Gökçe

Pages : 57-80

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2021-07-19

Article Type : Research

Abstract :Yahudilerin kutsal kitabı Tanah bilinmeden, Yahudi tarihi ve kimliğinin anlaşılması güçtür. Zira Yahudiler, dünü ve bugünü kutsal kitapları üzerinden yorumlarlar. Tanah, bir anlamda Yahudi göçünün ve kimliğinin manifestosudur. Kutsal kitapların oluşumu, jeopolitik koşullarla da paralellik gösterir. Tanah’ta Hz. İbrahim’in Kenan topraklarına yolculuğu, seçilmiş bir halkın vadedilmiş topraklarla müjdelenmesinin yürüyüşü olarak aktarılır. Bu yürüyüş, Hz. Musa döneminde Tevrat’la desteklenir. Yahudi ütopyası, Kudüs’ün başkent olması ve Süleyman Mabedi’nin inşasıyla siyasi ve dinî bir çehreye bürünür. Din ile etnik aidiyetlilerini aynı kimlikte bütünleştiren Yahudiler, Kudüs’ün ve Süleyman Mabedi’nin yıkılmasını Tanrı’nın bir cezası olarak algılarlar. Dünyanın farklı coğrafyalarına dağılan Yahudiler; İslam coğrafyasında zımmi hukuk çerçevesinde daha rahat bir ortamda yaşarken Hristiyan bölgesinde dışlanır, ötekileştirilir ve sürgüne tabi tutulurlar. Yahudiler, Siyonistlerin öncülüğünde 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasıyla ütopyalarına kavuşurken kadim bir toplumun da felaketine neden olurlar. Kendilerini özgür kadının çocukları olarak gören Yahudiler, köle kadının çocukları olarak gördükleri Filistinliler ile aynı topraklarda bir arada yaşamaya yanaşmazlar. Diasporada yaşamış, dışlanmış ve göçe zorlanmış bir halkın muktedir olduktan sonra benzer bir uygulamanın öznesi olması, kutsal kitapların ruhu ve mesajıyla çelişen bir durumdur. Bu çalışmada Yahudilerin tarih sahnesine çıkışı, vadedilmiş topraklara ulaşması, trajik bir şekilde yeryüzünün farklı coğrafyalarına göç etmek zorunda kalması ve yakın dönemde Filistin’e dönüşü, göç ve diaspora tecrübesi bağlamında incelenmiş; söz konusu tecrübenin Yahudi kimliğine ve siyasetine etkisi, Tanah çerçevesinde tartışılmıştır. Bu doğrultuda tarihsel ve betimsel araştırma türü ile belgeye dayalı analiz uygulamasından yararlanılarak sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Tanah, Yahudi göçleri, Yahudi kimliği, diaspora, Siyonizm