KÜRESEL DÜŞÜN YEREL TASARLA: İKLİM KRİZİNE KARŞI KENT VERNAKÜLERİ YAKLAŞIMI

Authors : Atlıhan Onat Karacali

Pages : 13-22

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research

Abstract :İklim krizi, tüm yönleri ile kuşkusuz günümüzün en önde gelen küresel sorunudur. Bir an önce kritik önlemler alınmaz ise, yakın gelecekte bu gerçeğin oldukça kaotik sonuçları ile yüzleşeceğimiz açıktır. Sıcaklık değerlerinin artışı, deniz seviyelerinin yükselmesi, kirliliğin yaygınlaşması, karbon salınım oranları ve ormansızlaşma gibi etkileri düzenli olarak ölçen raporlar; bu uygunsuz gerçeği görünür kılmaktadır. Ulusal düzeylerde titizlikle yürütülen bina enerji yönetmeliği ve yeşil bina sertifikası uygulamaları ise küresel bir anlayıştan henüz çok uzaktadır. Söz konusu raporlara bakıldığında, problemin başta gelen sorumlularından birinin yapı sektörü olduğu da görünmektedir. Çağdaş yapı malzemelerinin üretim ve taşıması, inşaat aşamaları, kullanım boyunca mekanların iklimlendirilme ve aydınlatması süreçlerinin hemen tamamı sürdürülebilir olmayan yöntemlerle işletilmektedir. Dünya ölçeğinde tek tipleşmiş yapı üretim yöntemi, yerel ihtiyaçları karşılayamadığı gibi yöresel hava koşullarının tümü ile de örtüşmeyerek iklim krizinin büyümesine katkı sağlamaktadır. Öte yandan; yerel malzeme ve teknikle üretilen, yöresel iklim ve kültürle örtüşen vernaküler yapıların dünyanın her noktasındaki varlığı ve tüm yapı stoğundaki yoğunluğu inkar edilemeyecek şekilde ortadadır. Bu çalışmanın önerdiği yönteme göre; vernaküler yapıların sürdürülebilir yöntemleri saptanmalı ve hızla formel mimariye uyarlanmalıdır. Yerel düzeyde yürütülecek çalışmalar küresel ölçekte denetlenmeli ve raporlanmalıdır. Böylece, sürdürülebilir yeni yerel yapım yönetmelikleri türetilmelidir. Ancak bu çalışmanın tariflediği gibi bir yaklaşımla, iklim krizinde mimarlığın payını azaltmak amaçlanabilir.
Keywords : iklim krizi, iklimle dengeli tasarım, vernaküler mimarlık, sürdürülebilir mimari, sürdürülebilirlik