New Feasibility Approach with Conjoint Analysis for Urban Rail Transit Investments: A Case Study of Rize City

Authors : Hatice Önder, Hayri Ulvi, Furkan Akdemir

Pages : 736-756

Doi:10.31198/idealkent.770640

View : 23 | Download : 10

Publication Date : 2021-05-31

Article Type : Research

Abstract :Kentsel raylı sistem yatırımlarının, ulaşım ihtiyaçlarının karşılanması ve sosyal sürdürülebilirlik açısından modern toplumlar tarafından kullanılan en popüler çözümlerden biri olduğu bilinmektedir. Kentsel raylı sistemler fazla kaynak gerektiren maliyetli sistemlerdir. Bu nedenle yatırım kararları, fizibilite çalışmalarıyla alınmaktadır. Günümüzde fizibilite çalışmaları ağırlıklı olarak yatırımların ekonomik yönlerini değerlendirirken, sosyal ve çevresel faydalar göz ardı edilmektedir. Söz konusu tutum yeni yatırım süreçlerini geciktirmekte, kentsel gelişimin önüne geçmekte, dolayısıyla kentlerin fayda potansiyelini tam anlamı ile değerlendirecek bir fizibilite yaklaşımına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada öncelikle kentsel raylı sistemler başta olmak üzere, toplu taşıma sistemlerinin literatürde yer alan fizibilite çerçeveleri ve yatırım ölçütleri açıklanmaktadır. Çalışmada Konjoint Analizi kullanılarak ve kent içi ulaşım yatırımlarının farklı ekonomik, sosyal ve çevresel faydaları değerlendirilerek, farklı bir fizibilite yaklaşımı geliştirilmiştir. Geliştirilen fizibilite yaklaşımı ile Rize kenti ulaşım ana planı verilerinden yararlanılarak, plan kapsamında üretilen farklı toplu taşıma senaryolarının yatırım açısından yapılabilirlikleri incelenmiştir. Çalışmada orta ölçekli bir kentte yatırım yapmak için, yatırım geri dönüş süresinin %22, yolculuk süresinin %32, konforun %11, emisyon – çevresel kirliliğin %19, rant artışının %4, mekansal tüketimin %12 önem düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Geliştirilen bu yeni fizibilite yöntemiyle değerlendirilen ölçütler arasında hızlı otobüs hattının daha yapılabilir bir yatırım alternatifi olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : konjoint analizi, fizibilite çalışmaları, toplu taşıma, Rize