Temsili, Dengeli ve Güvenilir Bir Liste İçin: Türkiye’nin Dünya Mirası Adaylıklarının Gözden Geçirilmesi

Authors : Evrim Ulusan, A. Ege Yildirim

Pages : 444-473

View : 7 | Download : 5

Publication Date : 2016-05-31

Article Type : Research

Abstract :Hızla değişen dünyamızda doğal ve kültürel mirasın karşı karşıya kaldığı tehditler, evrensel değer taşıyan ve bütün insanlığa ait olan bu mirasın korunması için uluslararası düzeyde işbirliği yapılması gereğini doğurmuştur. Bu doğrultuda 16 Kasım 1972’de "Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme” kabul edilmiştir. Sözleşme’nin amacı; kültürel ve doğal mirası tanımlamak, korumak, tanıtmak, bu mirasa sahip çıkacak toplumsal bilinci ve işbirliklerini geliştirmekteidr. Bu amaçla, uluslararası önem taşıyan doğal oluşumlara, anıtlara ve sitlere "Dünya Mirası” statüsü tanınmaktadır. Sözleşme uyarınca Taraf Ülkeler, öncelikle Dünya Miras Listesi’ne (DML) sunmak istedikleri varlıkları içeren "Geçici Liste”yi (GL) Dünya Miras Komitesi’ne iletmekte yükümlüdürler. Sürecin ilk aşaması niteliğindeki bu liste, DML’nin gelecekteki görüntüsüne ilişkin ipuçları sunmaktadır. Ülkemiz Dünya Miras Sözleşmesi’ne 1983 yılında taraf olmuştur. Mayıs 2016 itibarıyla 15 varlığımız DML’ne kaydedilmiş olup 60 varlık ise GL’de yer almaktadır. Bu makalenin amacı, Türkiye’nin GL’sinde yer alan varlıklarını Sözleşme’nin amacı ve Dünya Miras Komitesi’nin "temsili, dengeli ve güvenilir bir DML oluşturulması” niyeti doğrultusunda kabul ettiği Küresel Strateji ile ilişkili olarak değerlendirmek ve bundan sonraki çalışmalar için öneriler sunmaktır. Ayrıca, GL oluşturma süreci, Taraf Ülkelerin miras değerlerinin tanınması yolunda sağlıklı ‘aday seçkisi’ oluşturma ve yönetme bağlamında değerlendirilmektedir. Türkiye, DML’ne varlık kaydetmekte yeterli kapasiteye sahip ancak çalışmalarını önceki yıllarda yeterince yoğun yürütememiş bir ülke olarak, Sözleşme’nin getirdiği fırsatlardan yoğun bir şekilde faydalanmaya çalışmaktadır. DML’ne Türkiye’nin konu ile ilgili yaklaşımı ve politikaları, GL odak alınarak Küresel Stratejisi ile uyumlu olarak geliştirildiği halinde, Türkiye’nin kültürel ve doğal zenginliği DML’ne daha fazla yansıtılmış, kurumsal ve teknik kapasitelerimiz güçlendirilmiş olacaktır.
Keywords : UNESCO, Dünya Miras Listesi, Geçici Liste, Küresel Strateji, Türkiye