Türkiye’nin Kalkınma Planlarında Göç ve İnsan Hareketlilikleri: Birinci ve İkinci Kalkınma Planları Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Ali Zafer Sağiroğlu

Pages : 16-35

Doi:10.33709/ictimaiyat.1106055

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2022-09-30

Article Type : Research

Abstract :Göç ve kalkınma arasındaki ilişki başta bilim dünyası olmak üzere birçok düzlemde tartışma konusu olmuştur. Yıllar içerisinde iki olgu arasındaki ilişki kimi zaman "iyimser” kimi zaman "kötümser” biçimde değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’nin 1960’lı yıllardan itibaren başladığı planlı ekonomi hamlesi çerçevesinde hazırlanan kalkınma planları üzerinden göç ve insan hareketliliklerini izlemektir. İki olgu arasındaki ilişkiye dair Türkiye tecrübesinin nasıl değiştiğini görmek açısından önemlidir. Türkiye’de hazırlanan kalkınma planları içerisinde göç ve insan hareketliliklerinin izini sürmek sadece göç olgusuna dair reaksiyonları değil aynı zamanda kalkınma girişimlerinin içerisinde hareketlilik olgularına nasıl bakıldığının anlaşılması açısından dikkate değerdir. Türkiye’nin Birinci (1963-1967) ve İkinci (1967-1972) Kalkınma Planı raporları içinde geçen göç ve insan hareketliklerine dair kavramların nitel yöntemlerle analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda dört kategoriye ulaşılmıştır; nüfusun artmasından duyulan endişe, kırdan kente artan iç göç, emek arzı fazlası olarak ortaya çıkan uluslararası işçi gücü ihracı ve turizm keşfi. 1960’ların Türkiye’sine dair göç ve insan haraketliliklerini okuma girişimi aradan geçen 60 yılı aşkın süreçte nelerin değiştiği ve süregeldiğini anlamak açısından oldukça anlamlıdır. Askeri vesayet anlayışının ve modernleşme kaygıları arasında Türkiye’nin bir taraftan iç göç ve demografi diğer taraftan dışarı verdiği göç ile Türkiye’ye yönelmesi muhtemel turist hareketliliklerine verdiği reaksiyonlar Türkiye’nin geldiği tabloyu anlamak açısından değerlidir.
Keywords : Göç, iç göç, demografi, , kalkınma, uluslararası insan hareketlilikleri, turizm