II. Dünya Savaşı Sonrasında (1945-1950) Türkiye'nin İktisadî Durumu ve Sosyal Hayatta Yaşanan Gelişmeler

Authors : Burak Aydemir

Pages : 73-89

Doi:10.33709/ictimaiyat.909848

View : 7 | Download : 3

Publication Date : 2021-05-27

Article Type : Research

Abstract :Türkiye, 1945 yılına kadar İkinci Dünya Savaşı’nın bloklarının arasında yer almamış, ancak her an savaşa girecekmiş gibi teyakkuzda kalmıştır. Bu durum hem toplumsal hem de iktisadi hayatta sıkıntıları beraberinde getirmiştir. Özellikle genç nüfusun üretimden çekilerek seferberlik kapsamında askere alınmasının üretimi düşürdüğü bir gerçektir. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesi ile birlikte Türkiye, savaş yıllarında zarar görmüş ekonomisini güçlendirmek için politikalar üretmiş, savaş sonrasında da devam eden karaborsacılık faaliyetleri ve hayat pahalılığı gibi sosyoekonomik sorunlarla mücadele etmiştir. İç piyasada halkın talep etmiş olduğu temel gıda maddelerinin üretiminde devamlılığını sağlayıp arzı arttırmak amacıyla zirai faaliyetlerin üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda 1945 yılında Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çıkarılmıştır. Zirai üretimde makineleşme sürecine önem verilmiş, çiftçiler desteklenerek üretimin arttırılması için çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Özellikle Marshall Planı kapsamında sağlanan yardımlar ve krediler zirai kalkınma için önemli fırsat olmuştur. Ayrıca Truman Doktrini ile birlikte önemli maddi yardımlar ülkeye ulaşmıştır. Bunun yanı sıra ihracatın ve ithalatın gerçekleştirilmesiyle dış ticarette tahditlerin kaldırılmasına yönelik kararlar alınmıştır. Bu dönemde alınan karar ve imzalanan ticaret anlaşmaları kapsamında ihracat ile ithalatın arttırılması ve iç piyasadaki taleplerin karşılanması amaçlanmıştır. Yakın zamanda kurtuluş mücadelesi vermiş ve yeniden kurulmuş Türkiye, hemen yanı başındaki coğrafyada meydana gelmiş savaşa fiilen katılmasa da her an hazırmış gibi politikalar üretmiştir. Çalışmada İkinci Dünya Savaşı yıllarında iktisadi ve sosyal sorunlar yaşayan Türk ekonomisinin savaş sonrasındaki değişim ve dönüşümlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Savaş sonrası döneme ilişkin birçok kaynak bulunmaktadır. Bu kapsamda literatür taranmış ve kaynaklar üzerinde çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Ayrıca çalışmanın amacına uygun olarak iktisadi ve sosyal hayattaki gelişmeleri en doğru şekilde yansıtacağı kanaati ile dönemin gazete haberleri incelenmiştir.
Keywords : İkinci Dünya Savaşı, Türk Ekonomisi, Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu, Karaborsa, Hayat Pahalılığı, Marshall Planı