DEDE KORKUT KİTABI’NIN BURSA YAZMASINDA SALUR {OĞLI} KAZAN TUTSAK OLUP OĞLI ORUZ ÇIKARDIĞI BOYI BEYAN EDER BAŞLIKLI ON BİRİNCİ BOYDAKİ (214/5-229/12) ALTI SOYLAMA ÜZERİNE

Authors : Osman Fikri Sertkaya

Pages : 1-15

View : 149 | Download : 120

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research

Abstract :Dede Korkut Kitabı’nın 11. Boyu Ulaş oğlu Salur Kazan’ın tutsak olup oğlu Oruz Han tarafından esaretten kurtarılmasını beyan etmektedir. Bu boyun yeni bulunan harekeli Bursa yazmasındaki varyantı bu araştırmada incelenmiştir. Trabzon tekfurunun Salur Kazan’a hediye ettiği şahin av esnasında gidip Tomanın Kalesi’ne konar. Salur Kazan şahinini almak için bu kalenin civarında iken uykusu gelir ve uyur. Toman’ın Kalesi’nin habercileri bunu tekfura duyururlar ve yapılan muharabe sonucunda Salur Kazan yakalanıp Toman’ın Kalesi’nde bir kuyuya hapsedilir. Böylece 16 yıl geçer. Salur Kazan’ın oğlu Oruz Han babasının Tomanın Kalesi’nde tutsak olduğunu öğrenince Oğuz beyleri ile babasını kurtarmaya gider. Kâfirler Salur Kazan’a kendilerini övmesi ve Oğuzları kötülemesi şartı ile ona kopuzunu verirler. Salur Kazan da altı soylama söyler. Bu araştırmada Toman’ın Kalesi hakkında bilgi verilmekte, soylamalardaki bazı kelime ve ibareler açıklanmaktadır. Bu kelime ve ibareler arasında oñ ters, sıncıd, döndürmek, azvay > azılı gibi kelimeler ve etimolojileri, Oruz adlu bir oğlum, Kara Göne adlı bir kardaşım ibarelerinin geçtiği cümle içerisindeki takdim-tehir yerleri açıklanmakta ve özellikle soylamalardaki müstensihlerin atladığı eksik heceler Türk şiir tarihine göre tamamlanmaktadır.
Keywords : Dede Korkut Kitabı, soylama, Salur Kazan, Onbirinci boy