{-mAk} vardı ve {-mAk} varmış YAPILARININ KİPLİK ANLAMLARI ÜZERİNE

Authors : Talat Dinar

Pages : 13-24

View : 38 | Download : 47

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Article

Abstract :Felsefe ve mantığın uzun zamandır konu edindiği ancak dilbilimde henüz yeni sayılabilecek bir zamanda inceleme alanı bulmuş olan kiplik, başlangıçta eylemin bildirdiği anlamsal alanlar olarak değerlendirilmiştir. Ancak tümcede anlam belirleyicisi olarak sadece eylemin yeterli olmayacağı daha geniş bir perspektiften yaklaşılması gerektiği anlayışı kipliğin daha kapsamlı bir inceleme alanı bulmasına imkan tanımıştır. Yapılan kiplik çalışmalarında zaman zaman kiplik anlam yansıtan biçimbirimler, sözlükbirimler ele alınmış zaman zaman da kipliğin anlamsal sınıflamaları yapılmaya çalışılmıştır. Ancak yapılan bu çalışmalar henüz yeterli değildir. Kipliğin geniş bir anlamsal alanı kapsaması ve anlamın sistematik çözümlemelerinin zorluğu kiplik işaretleyicileri üzerine ayrıntılı çalışmaları zorunlu kılar. Bu doğrultuda bu makalede Türkçede kiplik işaretleyicileri olarak değerlendirdiğimiz, eylemsi eki {-mAk}, var adı, ek-eylemin görülen ve öğrenilen geçmiş zamanı kalıplaşması neticesinde oluşmuş {-mAk} vardı ve {-mAk} varmış yapıları üzerinde durulmuştur. Türkçe Ulusal Derlemi ve çeşitli edebî eserlerden tespit edilen örnekler üzerinden yapılan değerlendirmelerde {-mAk} vardı ve {-mAk} varmış yapılarının olasılık, istek, gereklilik vb. anlam alanlarını yansıttığı tespit edilmiştir.
Keywords : Anlam, kiplik, {-mAk} vardı, {-mAk} varmış, olasılık, istek, gereklilik