OSMANLI DÖNEMİNDE OKUNAN KİTAPLARDAN HASAN NÜZHET EFENDİ’NİN LETÂ’İF-İ ESNÂF’I

Authors : Erhan Çapraz

Pages : 127-166

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research

Abstract :Letaifnameler, Osmanlı dönemi mizah geleneği için çok önemli bir konuma ve işleve sahiptir. Özellikle bu tarz eserlerin XIX. yüzyılda matbaa hurufatı (tipografya) ve taş baskı (litografya) yöntemleriyle basılmaya başlanması, türün geniş bir monografik kabiliyete sahip olmasını sağlamıştır. Ayrıca bu eserler her ne kadar doğası gereği ‘yazılı kültür ortamı’na dâhil edilse de esasında ‘sözelleştirme’ye bağlı olarak ‘sözlü kültür ortamı’na dönük dinamik bir yapının niteliklerini taşımaktadır. Yani bu tarz eserler, bireysel okumanın aktif rol oynadığı durumlarda bile türlü özellikleriyle muhatabını kendi ‘bağlamı’ndan tamamen koparamamıştır. Zira bu durum, öncesinde tarihî ve kolektif derinliğe sahip köklü bir ‘sözlü kültür ortamı’nın varlığından dolayı bir çeşit zorunluluğa dönüşmüştür. XIX. yüzyıl divan şairi Hasan Nüzhet Efendi’nin kaleme aldığı "Letâ’ifi Esnâf” adlı eser, Osmanlı döneminde okunan latife kitaplarından biridir. Eser, esnaflara dair latifeleri dile getirmenin yanında sözel bazı nitelikleri de bünyesinde barındırmaktadır. Aynı zamanda dönemin dili, folkloru ve etnografyası açısından da önemli bilgileri ihtiva etmektedir
Keywords : : Osmanlı dönemi mizahı, Osmanlı’da mizahi okumalar, Osmanlı’da sözlü ve yazılı kültür, Letaifname, Letâ’if-i Esnâf, Hasan Nüzhet Efendi