MENÂKIB U TEVÂRÎH-İ ÂL-İ OSMAN’DAKİ ÖLÜM KAVRAMSAL ALANIYLA İLGİLİ SÖZLER VE UYGULAMALAR

Authors : Özen Yaylagül Üstünel

Pages : 9-27

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada Derviş Ahmed Âşıkî tarafından 15. yüzyılda yazılmış, Âşık Paşazade Tarihi olarak da bilinen Menâkıb u Tevârîh-i Âl-i Osman’daki ölüm kavramsal alanı çerçevesinde ortaya çıkan sözler ve uygulamalar üzerinde durulmuş; ölüm kavramsal alanıyla ilgili sözler, toplumsal açıdan Müslümanlar ve kâfirler için kullanılan sözler; üst tabakadan ve alt tabakadan kişiler için kullanılan sözler; çıkarımsal anlama dayalı, metaforik ve metonimik sözler gibi gruplara ayrılarak incelenmiştir. Yazar Âşık Paşazade’nin ve zaman zaman sözü devrettiği diğer anlatıcıların kendi toplumsal gruplarına ait insanlar öldüğünde farklı, diğer toplumsal gruplardan insanlar öldüğünde farklı sözler kullandıkları görülür. Bu ayrım temel olarak Müslümanlar ve kâfirler şeklinde belirlenebilir. Bey, kumandan gibi üst sosyal tabakadan kişiler için kullanılan sözlerle sıradan kişiler için kullanılan sözler de farklılık göstermektedir. Bu farklılık bir kişinin ölümünün bildirimiyle toplu ölümlerin bildiriminde de kendini göstermektedir. Menâkıb u Tevârîh-i Âl-i Osman’da ölüm için kullanılan çok sayıda çıkarımsal anlama dayalı, metaforik ve metonimik sözler de tespit edilmiştir.
Keywords : Menâkıb u Tevârîh-i Âl-i Osman, Âşık Paşazade Tarihi, ölüm kavramsal alanı, 15. Yüzyıl, Eski Anadolu Türkçesi