ESKİ UYGURCADA MENTAL FİİLLER ARASI GEÇİŞLER ÜZERİNE NOTLAR

Authors : Hasan Hüseyin Yildiz

Pages : 105-125

View : 11 | Download : 34

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research

Abstract :Hayat tarzlarını ve kültürlerini hareket üzerine kurmuş olan Türkler, bu bağlamda fiil söz varlığın temelinde zengin bir kelime hazinesine sahip olmuştur. Eski Türkçe döneminden itibaren özellikle de zengin bir yazılı edebiyat meydana getirmiş olan Eski Uygurcayla birlikte bu Türkçenin bu zenginliği tespit edilebilmiştir. Birbirinden farklı ve çok sayıda tematik alan içinde sınıflandırılabilen fiillerin bir alt grubunu da mental fiiller oluşturmaktadır. Dilbiliminin yanı sıra psikoloji, psikanaliz, nöroloji, nöropsikoloji, çocuk gelişimi, eğitim bilimleri, reklamcılık vb. birçok alanla da bağlantılı olan mental fiiller, esasen disiplinlerarası çalışmalara hitap etmektedir. Mental fiil sınıflandırmaları söz konusu olduğunda, araştırmacılar sınıflandırma hususunda genel olarak ittifak etmişler, ancak terminoloji konusunda bazı farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Mental fiiller üzerine Türkiye’de sayılı çalışma yapılmış olup, bu çalışmaların bir kısmı mental fiillerin bir kolunu konu edinmektedir. Bu çalışmada, Eski Uygurca metinlerin taranarak fişlenmesiyle tarafımızdan oluşturulmuş Eski Uygurca veri tabanından (EUFV) hareketle, Esi Uygurca metinlerde kullanılan mental fiillerin alt sınıflarının kendi içinde ve birbirleri arasındaki geçişleri; semantik ve leksik bağlamda incelenecek, böylelikle de mental fiiller arası çok anlamlılık hususuna yönelik tespitler ortaya çıkacaktır.
Keywords : Eski Uygurca, Bilişsel Dilbilim, Fiil Sınıfları, Mental Fiiller