SOVYET BELGELERİNE GÖRE TATARİSTAN’DA KİRİL ALFABESİNE GEÇİŞ (1939)

Authors : Barış Metin

Pages : 135-148

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2011-09-01

Article Type : Other

Abstract :Rusya Türkleri arasında Bolşevik devrimine kadar milli varlığını koruma ve okuyup yazabilme özellikleri bakımından Tatarlar, diğer Türk toplumlarından daha ileridedir. XX. Yüzyıl başlarında Rusya Türkleri arasında giderek artan Latin alfabesine geçiş taleplerine karşı, bazı Tatar aydınlarının muhalefet etmelerinde, bu özelliklerinin etkili olduğu düşünülebilir. Çünkü Tatar aydınları alfabe değişikliğini yeni bir Ruslaştırma politikası olarak algılamıştır. Fakat diğer Türk/Müslüman topluluklarını bu düşüncelerine dair ikna etmede başarısız olmuşlardır. Böylelikle 1926 yılında Bakü Türkoloji Kongresinde, Rusya Türkleri/Müslümanlarının ortak Latin harflerine geçmesi kararlaştırılmıştır. Daha sonra Tataristan’da hızla yeni alfabe ile yayın ve eğitim faaliyetlerine başlanılmış ve önemli bir yol kat edilmiştir. Fakat 1930’lu yıllarda Stalin’in Sovyetler Birliği’nin yönetimindeki ağırlığının artması ile ülkedeki Türk/Müslüman topluluklarının Kiril alfabesine geçmesi yönündeki baskı ve çalışmalar da artmıştır. Alfabe değişikliği konusunda Tatarların çok bariz bir talebi olmamasına ve bu iş için ciddi bir hazırlık yapılmamasına rağmen, 1939 yılında alınan bir kararla Kiril alfabesi Tataristan’da kabul edilmiştir.
Keywords : Tataristan, Kiril Alfabesi, Latin Alfabesi, Bakü Türkoloji Kongresi, Stalin