İskender Paşa’nın Tarihî Şahsiyeti ve Rumeli’deki Faaliyetleri

Authors : Gökhan Yurtoğlu

Pages : 131-150

View : 54 | Download : 73

Publication Date : 2023-06-20

Article Type : Research Article

Abstract :XV. yüzyılda Rumeli coğrafyasında faaliyet gösteren iki farklı İskender Bey bulunmaktadır. Aynı yüzyılda ve aynı coğrafyada faaliyet gösteren bu iki önemli tarihî şahsiyet birbirleriyle karıştırılmaktadır. Bu makalenin amacı söz konusu sorunsalı çözerek Fatih Sultan Mehmed’in has adamı İskender Paşa’nın kim olduğunu ve onun XV. yüzyılda Rumeli coğrafyasındaki faaliyetlerini ortaya koymaktır. Fatih Sultan Mehmed, İskender Paşa’yı 1475 yılında Bosna Beyi tayin etmiştir. Fatih Sultan Mehmed devrinin sonuna kadar Bosna Beyi olarak görev yapan İskender Paşa, II. Bâyezid döneminde de başarılı akınlarına devam etmiştir. O, 1483’te II. Bâyezid tarafından Rumeli Beylerbeyi olarak tayin edilmiştir. Bu görevde iki yıl hizmet ettikten sonra 1485’te yeniden Bosna sancak beyi olmuştur. İskender Paşa’nın birçok kez Bosna sancak beyi olarak atanması onun hem başarılı akınları hem de bölgeyi çok iyi bilmesiyle yakından ilgilidir. O, 1489 yılında II. Bâyezid tarafından vezirlik rütbesine terfi ettirilmiş ve bu görevde on yıl boyunca hizmet etmiştir. İskender Paşa’nın ömrünün sonlarına doğru Osmanlı-Venedik Savaşları tekrar başlamıştır. Onun geçmiş tecrübelerinden yararlanmak isteyen II. Bâyezid, İskender Paşa’yı yeniden Bosna sancak beyi olarak görevlendirmiştir. İskender Paşa, ömrünün son yıllarına kadar askerî ve idarî faaliyetlerine devam etmiş ve 1505 yılında da vefat etmiştir. İskender Paşa, kurmuş olduğu istihbarat ağı ile de ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda özellikle İtalya Yarımadası’nda faaliyet gösteren devletler hakkında casusları vasıtasıyla topladığı bilgileri Osmanlı Sultanlarına ileterek bölgedeki üstünlüğü Osmanlı Devleti lehine güçlendirmeye çalışmıştır. Bu çalışmada İskender Paşa’nın kim olduğu ve onun Rumeli coğrafyasındaki faaliyetleri Osmanlı arşiv vesikaları, kronikler ve telif-tetkik eserlerdeki bilgiler göz önünde tutularak ele alınmıştır.
Keywords : İskender Paşa, Rumeli, Venedik, Osmanlı, XV. Yüzyıl.