Günümüz Özbek Hikâyelerinden İkisinden Hareketle Özbek Hikâye Kahramanlarında "Yeni İnsan"ın İzleri

Authors : Veli Savaş Yelok

Pages : 0-0

Doi:10.19060/gav.41915

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2014-12-01

Article Type : Other

Abstract :Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinden itibaren özellikle vergi mükellefi olan ve askerlik çağında bulunan insanları tespit etmek amacıyla nüfus sayımları yapıldı. Bu gayelerle yürütülen sayım işlemleri, dönemlere ve hazırlanış amaçlarına göre bazı farklı özellikler arz etmektedir. İlk zamanlarda tımar sistemiyle bağlantılı olarak ülkedeki vergi potansiyelini görmek üzere tahrirler yapıldı ve bu çalışmalar sonucunda defterler düzenlendi. Tımar sistemi önemini kaybedince tahrir işlemleri, avarız sayımları şeklinde icra edilmeye başlandı ve sayımlar 18. yüzyıl boyunca bu şekilde devam etti. 19. yüzyıldaki yeni gelişmelerle birlikte sayım işlemlerinin mahiyeti de değişmeye başladı. Bu bağlamda ilk olarak 1828-29 yıllarında bir nüfus sayımı yapıldıysa da savaş nedeniyle tamamlanamadı. Bunun ardından 183031’de genel bir nüfus sayımı yoluyla ülkedeki erkek nüfus belirlenmeye çalışıldı. Bu sayımlardan sonra ülkede düzenli bir şekilde nüfus yoklaması yapıldı ve hazırlanan defterler merkeze gönderildi. Bunun yanı sıra bazı dönemlerde halkın nüfusunu ve mal varlığını görmek üzere sayımlar da icra edildi. İfade edilen hususlarla ilgili olan bu makale, Osmanlı döneminin nüfus sayımlarını, bu sayımlar neticesinde hazırlanan ve günümüze kadar da muhafaza edilen defterleri tetkik etmekte; günümüzde söz konusu defterleri barındıran kurumları, defterlerin sayısını ve belli başlı özelliklerini açıklamakta; ayrıca sayımlarla ilgili farklı türden kayıtları derli toplu bir şekilde ortaya koymaktadır. Neticede bu çalışma, tahrir ve nüfus defterlerini özellikle de 19. yüzyıla ait nüfus kayıtlarını izah etmek suretiyle araştırmacılara bir rehber olmayı amaçlamaktadır
Keywords : Tahrir, Nüfus, Nüfus sayımı, Nüfus defteri, Temettu