Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Reformlarını Düzenleyici Bir Kurum Olarak Şura-yı Devlet (1868-1876)

Authors : Halim Kiliç

Pages : 203-220

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2020-12-10

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı Devleti’nin modern-merkezi devlet araçlarını inşa etme süreci II. Mahmud dönemiyle özellikle 1830’lu yıllardan itibaren resmi devlet politikası halinde ortaya çıkmıştır. Onun başlattığı modernleşme projesi Tanzimat Fermanı adı altında formülleştirilmiştir. Tanzimat’ın getirdiği reformların bürokratik kurumlar üzerindeki ilk etkisi, ana yönetme aygıtı olan Bab-ı Âli’ye danışmanlık ve uzmanlık desteği sağlama amacıyla çeşitli meclislerin kurulmasıdır. Tanzimat’tan hemen evvel kurulan hatta Tanzimat ilkelerinin tespitinde önemli katkıları olan Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye bu anlayışın ilk ürünüdür. Tanzimat bürokrasisinin rasyonel, hızlı, etkili yönetim sistemi kurma çabaları çerçevesinde bu kurumsal yapı da sürekli dönüşümlere, reformlara tabi tutulmuştur. Nihayetinde 1868 yılında modernleşme sürecinin tek bir çatı altında yürütülmesinin faydalı olmadığı görülerek meclis ikili yapı sistemine evrilmiştir. Bir bakıma kuvvetler ayrılığı prensibi üzerinden gerçekleştirilen bu bölünme sonunda idari işlerin tasarrufuyla mükellef Şura-yı Devlet ve adli konulardan sorumlu Divan-ı Ahkam-ı Adliye ortaya çıkmıştır.
Keywords : Şura-yı Devlet, Tanzimat, Osmanlı Modernleşmesi, Kuvvetler Ayrılığı, Meclis