AK Parti Döneminde Ortadoğu’da Türk-Amerikan İlişkilerinin Jeokültürel Ekseni: İslami Kimlik

Authors : Muharrem Ekşi

Pages : 59-77

Doi:10.19060/gav.320807

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2016-12-11

Article Type : Research

Abstract : Türk-Amerikan ilişkileri tarihsel olarak hep inişli çıkışlı bir seyir izlemiştir. Aynı şekilde AK Parti dö­neminde de Türk-Ameriken ilişkileri bu sürekliliği muhafaza etmekle birlikte ikili ilişkilerde önceki dö­nemlerdeki Türkiye’nin jeopolitik konumu yerine bu sefer jeokültürel boyut önem kazanmıştır. Bunda küresel siyasetin dinamiklerinin 11 Eylül Terör saldırıları sonrasında ‘İslami terör’ olgusu çerçevesinde şekillenmeye başlaması etkili olmuştur. Bu araştırma, AK Parti döneminde Türk-Amerikan ilişkileri­nin jeokültürel ekseni olan model ülke retoriğini, Ortadoğu politikası odaklı kamu diplomasisi para­digması çerçevesinde analiz etmektedir. Temel araştırma sorusu, AK Parti döneminde Türk-Amerikan ilişkilerini belirleyen ana faktör ve eksen nedir? Bu çalışmada iki temel argüman geliştirilmiştir: Birin­cisi, AK Parti döneminde Türk-Amerikan ilişkilerini belirleyen esas unsur, Türkiye’nin İslami kimliği olmuştur. ABD, AK Parti’nin İslami kimliğini Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Girişimi strate­jisinde model olarak kullanmayı tercih etmiştir. Bu bağlamda ikili ilişkiler, jeokültürel eksen temelinde Ortadoğu’nun Müslüman toplumlarını dönüştürme amaçlı model ülke retoriği düzleminde gelişme göstermiştir. İkincisi, Türk-Amerikan ilişkileri, 2013 yılından itibaren Arap Baharı sürecinde Suriye ve Mısır kriziyle bozulmaya başlamış ve siyasal İslam ve ılımı İslam konusunda iki ülkenin çıkarları ayrışmaya başlamıştır. Özellikle ABD’nin ılımlı İslam politikasından vazgeçmesi, AK Parti ile ABD arasındaki ilişkilerin kırılma noktası olmuştur. Bu bağlamda da ikili ilişkilerin geleceğinin bir boyutu­nu siyasal İslam özellikle İŞİD gibi ‘İslamcı terör’ örgütleri diğer boyutunu ise ABD-İran yakınlaşma­sının belirleyeceği ileri sürülmüştür.
Keywords : Türk-Amerikan ilişkileri, Türk dış politikası, Ortadoğu politikası, Model ülke