"Siyâh-bahâr" Tamlamasının Bir Üslup Özelliği Olarak Divan Şiirinde Yer Alması

Authors : Ali Yildirim

Pages : 139-150

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2014-02-19

Article Type : Other

Abstract :"Siyâh-bahâr" tamlaması, Hint Üslubunun Divan şiiri üzerinde etkisini göstermeye başladığı on yedinci yüzyılın ortalarından itibaren şiirimizde görülmeye başlanan bir ibaredir. Bu tamlamanın zıtlık kavramını barındırıyor olması da onun bu üslup ile şiire girdiğinin bir göstergesidir. "Siyâh-bahâr"ın geçtiği beyitleri incelediğimizde, bu tamlamanın sevgilinin/güzelin yüzünde hatların belirmesi ile ortaya çıkan durumu ifade etmek üzere kullanıldığını anlamaktayız. Parlaklığı, ışıltısı, rengi itibarıyla baharı çağrıştıran güzelin yüzü, siyah hatların gelmesi ile "siyâh-bahâr"a dönüşmektedir. "Siyah-bahar" ile aynı dönemlerde şiirimizde karşımıza çıkan benzer bir kurgu da "siyah-nur"dur. Zaman zaman birbirinin yerine de kullanılmakla birlikte "siyâh-nûr" (nûr-ı siyâh) daha çok bir güzelin alnına dökülen siyah zülfü karşılamaktadır. Zahiren sevgilinin yüz/alın güzelliğini simgeleyen "siyah-bahar" ve "siyâh-nûr" tamlamalarının, batınen, İlahî güzelliği, âşıkın/sâlikin İlahi aşk yolunda sevgiliye kavuşmadan hemen önce yaşadığı hassas ruh halini anlattığı anlaşılmaktadır.
Keywords : Siyah-bahar, Hat, Yüz, Siyah-nur, Zulf, Vuslat