Ahmed b. Ferah el-İşbîlî’nin (ö.699/1300) "Garâmî Sahîh"Adlı Manzûmesinin Hadis Usûlü Açısından Değerlendirilmesi

Authors : Fehmi Çiçek

Pages : 355-382

Doi:10.16947/fsmia.667340

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2019-12-27

Article Type : Research

Abstract :İslam ilim tarihinde, Hadis usûlü alanında yazılan ilk manzum eser olarak bilinen "Garâmî Sahih” manzûmesi ile İbn Ferah el-İşbîlî (ö. 699/1300), hadis usûlüne farklı bir zenginlik katmıştır. Bu manzûme, 20 beyitlik kısa bir eser olmasına rağmen, İslam dünyasında büyük ilgi görmüş, farklı zamanlarda değişik âlimler tarafından, hakkında 40’tan fazla şerh ve hâşiye yazılmıştır. Bu eserden sonra, İslam dünyasında hadis usûlü manzûmeleri gelişmiş, kısa (20-100 beyit), orta (100- 500 beyit) ve uzun (500-1000 beyit ve üzeri) birçok manzûme ve (1000 beyit ve üzeri) elfiyeler yazılmıştır. Şihabüddin el- Hüveyyî (ö.693/1294), Zeynüddin el-Irakî (ö.806/1404), Muhammed b. Abdurrahman el-Berşensî (ö.808/1406) ve Celalüddin es-Süyûtî (ö.911/1506) gibi âlimlerin Elfiye’lerine; Şemseddin el-Mecdüddin el-Fîrûzâbâdî (ö.817/1415), Kemalüddin eş-Şümünnî (ö.821/1419), İbn Zekrî et-Tilimsânî (ö.899/1494) ve Radıyyüddin el-Gazzî (ö.935/1529) gibi âlimlerin manzûmelerine ilham kaynağı olduğunu söyleyebileceğimiz bu manzûmede İşbîlî, sahih, zayıf, hasen, mu’dal, mürsel, mevkuf, merfu’ gibi hadis usûlü terimlerinin lafızlarını zikrederek, sevgi ve aşk konulu bir gazel üretmiştir. Böylece hadis usûlünü, teknik terimlerin ağırlığı altında kalmaktan çıkarıp ilim ehli nezdinde daha cazibeli bir yapıya büründürmüştür.
Keywords : Hadis, usûl, manzum, sevgi, el-İşbîlî