Bir Ara Fenomenolojisine Doğru: Berzahtaki İslam Sanatı

Authors : Özkan Gözel

Pages : 29-52

Doi:10.16947/fsmia.666215

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2019-12-27

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada İbn Arabî’nin berzah ve hayal kavramlarından hareketle genel olarak İslam sanatını, özel olarak da sanat eserini yeni baştan düşünmeyi deniyoruz. Bize göre İslam sanatı hem güncel hem de metafizik anlamda berzahta ("ara”da) bulunmaktadır. İlk olarak, bu sanat hâlihazırda "eski” ile "modern” arasında tereddütler geçirmektedir. Bu zor durumun dezavantajları yanı sıra avantajları vardır. Zira, hakkı verildiği takdirde, bu arada bulunuş, İslam sanatının zenginleştirici bir imkânına dönüştürülebilir. İkinci olarak, İslam sanatı tam da metafizik anlamda arada yani berzahta bulunmakta ve gerçekte verimlerini oradan devşirmektedir. İslam sanatı haddizatında aisthesis’ten ziyade ara-da-lık ile karakterize olan hayal’e dayanmaktadır. Bu çalışmada biz İslam sanatının metafiziğini İbn Arabî’ye ait berzah kavramıyla onunla özsel anlamda bağlantılı olan hayal kavramından hareketle yeni baştan düşünmeyi teklif ediyoruz. Bu maksatla da örnekler arasında bir örneğe, Süleymaniye Camisi örneğine başvuruyor ve bu eserin hakikatini "ara” kavramına müracaatla açıklığa kavuşturmayı deniyoruz. Bu çalışmada aynı zamanda eserden hareketle bir ara fenomenolojisi geliştirilmek amaçlanmaktadır. İslam sanatını değerlendirirken onun ardında yatan metafiziğe ve bu arada tasavvuf metafiziğine başvurmak gerekliliği bu çalışmada altı çizilen başka bir husustur.
Keywords : İslam metafiziği, sanat, İslam sanatı, estetik, İbn Arabî, Heidegger, berzah, hayal, ara, vahdette kesret, Süleymaniye Câmisi, eser, köprü