Osmanlı Devleti’nin Basra Körfezi Siyaseti: Bağdat, Basra ve Lahsa Beylerbeylikleri (1534-1672)

Authors : Zekeriya Kurşun

Pages : 1-27

Doi:10.16947/fsmia.502145

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2018-12-25

Article Type : Research

Abstract :I. Selim’in Suriye ve Mısır seferinden sonra Basra Körfezi daima Osmanlıların stratejik hedefleri arasında olmuştur. Özellikle Sultan I. Süleyman’ın tahta geçmesinden sonra bu hedef sürekli gündemde tutulmuştur. Bir taraftan elde edilen yeni toprakların korunması, diğer taraftan Portekizliler ile hesaplaşarak bir imparatorluk olarak gücünü ispat etmesi Osmanlı Devleti’nin Basra Körfezi’ne hakim olmasını gerektiriyordu. Ayrıca Osmanlı Devletinin Hint Okyanusuna açılma istekleri ve önemli ticaret güzergâhlarının kontrolünün sağlayacağı menfaatler Basra Körfezi’ni cazip kılıyordu. I. Süleyman Batı’da istediğini elde ettikten sonra 1534 yılında Bağdat’ı Osmanlı idaresine katarak bu stratejik hedefin ilk adımını atmış oldu. Aynı şekilde Basra’nın Osmanlı idaresine alınarak burada bir beylerbeyliğin kurulması da Basra Körfezi’ni Osmanlılara açmış oldu. Osmanların Körfez’deki asıl hakimiyeti Portekizlileri Katıf’tan çıkararak 1555 yılında Lahsa Beylerbeyliğini kurması ile başladı. Osmanlı Devleti bu tarihten itibaren Basra sahillerinden Maskat’a kadar olan kesimde asırlarca söz sahibi olacaktır. Bu makalede bu sürecin yaklaşık 125 yıllık ilk dönemi ele alınarak bazı değerlendirmeler yapılmıştır.
Keywords : Bağdat, Basra, Basra Körfezi, Lahsa, Katıf