Haydarpaşa’da Gün Işığına Çıkarılan Abdülmecid Han Çeşmesi ve Sarnıcı ile Halid Ağa Çeşmesi Kitâbesi

Authors : Hasan Binay, Zeynep Emel Ekim

Pages : 35-54

Doi:10.16947/fsmia.957052

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-06-24

Article Type : Research

Abstract :1839 yılında Sultan Abdülmecid’in ihya ettiği Halid Ağa Çeşmesi’nin adı değiştirilerek Abdülmecid Han Çeşmesi olmuştur. 1902 senesinde günümüzdeki Haydarpaşa’daki yerine taşınmış ve çeşme zamanla yol kotu altında kalmıştır. Haydarpaşa Tren İstasyonu alanında, "Marmaray Projesi Gebze-Halkalı Banliyö Hattı İyileştirmesi” kapsamında, İstanbul Arkeoloji Müzeleri denetiminde 2018 senesinde "Haydarpaşa Garı Arkeolojik Kazıları” başlatılmıştır. Kazı çalışmaları sırasında çeşmenin taşınmadan evvelki yerinden Halid Ağa Çeşmesi Kitâbesi bulunmuştur. Tıbbiye Köprüsü G1 ayağının inşası sırasında ise Haydarpaşa’daki mevcut yerinden Abdülmecid Han Çeşmesi ve Sarnıcı ortaya çıkarılmıştır. Tüm bu çalışmalar sayesinde gün ışığına çıkarılan bu eserler kültürel bir miras olarak kentsel dokuya tekrar kazandırılmıştır. Bu çalışmanın literatüre katkısı, çeşmenin yapım tarihinden günümüze kadar geçirdiği tüm değişimlerin belge ve haritalarla tespit edilmesidir. Çeşme, çağdaş örnekleri ile süsleme detayları açısından karşılaştırılmış, ölçü ve yapısal özellikleri tanımlanarak araştırmacılara veri oluşturmuştur. Zamanla işlevini kaybeden çeşmenin yeniden ortaya çıkarılması ile koruma sorunları değerlendirilmiştir.
Keywords : Haydarpaşa kazıları, çeşme, sarnıç, kitâbe